Yaşatılan insandan yaşayan insana… Bunu ilk sezen şairlerden biri de Orhan Veli. “Şairce yaşama”nın sabahında en erken kalkan, akşamlar içinde bir akşam da en erken uyuyup göçen gene o. Issızlığını kuşanmış, rengini unuttuğu gömleğinin içinde, bir çatlaktan sızar, yoğun bir siste dağılırcasına… Acı bir ürperti, bir çeşit İsa’sılık var onun bu dünyadan geçişinde. Ve sıcak bir ünlem: şiir.
Önce görünmeyen, akılcı bir dayanışmayla saçmanın sınırına getirip bıraktığı şiirler. Ama saçmayla bir çiftleşmesi olmadan, kendini ona adamadan. Küçük insana avuntular, doğaya kan, ve… tırnaklarından gözbebeklerine kadar şiirsel bir duruş. İçkiyi, silahı, kitabı, sokağı, yağmuru, aklınıza ne gelirse onu… şiirce durduran bir yüz, Orhan Veli yüzü.
Onda her şey biraz da yüzdür. Gözleriyse yüzünün her yanını tıka basa doldurmuştur. Sevecenlik oradan akar, kızgınlık orada söner. Kendini hep kendi olmaya hazırlar sonra. Hazırlamaz, o odur. Haktır, özgürlüktür, tanrıdır, çocuk ya da lapinadır. İyice bakarsanız direnişlerinin altında katlanma, sevincinin üstünde. Bana kalırsa, “Ağlasam sesimi duyar mısınız, / Mısralarımda; / Dokunabilir misiniz / Gözyaşlarıma ellerinizle?” mısralarının şairidir o. Ne var ki yetinemezdi bununla, insancıl dünyasına toplumcu motifler de dökmesi gerekirdi. Çünkü bizim ülkemizde acı bir yönde akar. Yas olur, ölüm, hüzün, ağıt olur. Sonra Orhan Veli’de de böyle oldu. Daha bir keskinleşti şiirinin boyutları. Gerçekte ise, “yaratılışı ile rekabete girişti şiiri”. Yaşasaydı?.. Böyle bir soru yok ki.
Şöyle bir bencilliğim var benim: Şairleri başka türlü seviyorum. Kim bilir, belki… bana ölümü unutturuyorlar da ondan. Hele Orhan Veli gibi, “şairce yaşamak” tutkusunu hiç mi hiç bırakmamış olanlar.
Papirüs 8 (Ocak 1967)
Şiiri Şiirle Ölçmek – Şiir Üzerine Yazılar, Söyleşiler, Soruşturmalar / Edip Cansever
