Bencilliklerinin içine gömülmüşler. Yalnızlıklarının karanlığındalar. Bir çeşit korkaklık. Pısırıklığın beteri. Diri diri ölmenin başı. İnsanları diri kılan, insanlara dünyayı sevdiren, insan olma onurunu duyuran, dünyaya, insanlara ilgidir.
İnsanlığın her haline, taşına toprağına ilgidir. Dışımızdakilere de içimizdekiler kadar, kendi asli dertlerimiz kadar ilgidir.
İnsan yalnız bir yaratıktır, diyorlar. İnsanlar çaresizlikte yalnızlar. Düzensizlikler yalnız bırakmış, kendi içine, benine gömmüşler insanları. Yoksa insanların en büyük özelliklerinden biri de, onları dünyaya sıkı sıkıya bağlayan bir şey de, yanlarına yönlerine ilgileridir.
Kırk günlük yolda yaprak kımıldasa, sen burada ta yüreğinin başında duyarsın, diyen yanlış dememiş. Duyacaksın değil, duymak asaleti insanın içinde var olan bir şeydir. Ya da var olması istenen bir şeydir. Ne çeşit olursa olsun, insanın yalnızlığını yarı yarıya indiren şey başkalarıyla, dünyayla sıkı sıkıya ilgidir.
İnsanları kendi benine gömmek, kulesine çekilmesini sağlamak için dünya kuruldu kurulalı her şey yapılmış. Dünyayı gemisini kurtaran kaptandır, düşüncesine sürüklemişler. Cümle felaketler de buradan çıkmışa benzer.
Biliyorum, sosyal politik zorunluklar, tarihsel gelişmeler bunun başka türlüsünün olamayacağını söylüyor. Söylüyor ya, insanlar bunun başka türlü olması için her zaman diretmişler. Diretiyorlar da…
Bunları bir yana bırakalım da, insanın başka insanlarla ilgisini yitirişinin acısına, küçüklüğüne bakalım.
Bir yerde insanlar aç sefil, duymayanı ilgilenmeyeni çok. Bir yerde zulümler oluyor, insanlar aşağılatılıyor, aldırmayanı çok.
Sanki insanın onuru orada zedeleniyor da burada kendisi sağlam kalıyor.
Bir insanın düşkünlüğü, her insanadır. Bu gerçeğe sırt çevirenler devekuşundan da beter olduklarının farkındalar mı?
Küçük bir örnek vereyim:
Cezayirde bir Henri Alleg olmadık işkencelere tutuluyor, hakaretler görüyor, süründürülüyor. Birkaç insanın, birkaç yazarın dışında onunla, onun gibilerle, onunla birlikte aşağılatılan insan soyunun onuruyla kimse ilgilenmiyor.
Gönül isterdi ki, dünyanın şairleri, destancıları hep bir ağızdan Alleg’in kişiliğinde Alleg gibilerin aşağılatılışlarına hep bir ağızdan karşı koysunlar… Destanlar, türküler doldursun dünyayı…. Bunların insan soyunun onuru olan kahramanlıklarını, dayatışlarını dile getirsinler.
Buna karşılık kendi benlerini, yalnızlıklarını, karanlıklarını, o batasıca bunalımlarını söylüyorlar.
İnsanlara ilgisizlikleriyle insan soyunu aşağılatıyorlar. Bu gafillerin bundan da haberleri yok.
İnsana, insan acısına ilgi, insanın içindeki en derin duygulardan biridir. Bunu kör olası ben kulesine hapsetmemek her onurlu insanın işidir.
İnsana, toprağa, çiçek açmış ağaca, buluta, kuşa, insan acısına, kötülüklere, kırılmış onurlara ilgi en güzel yaşamdır.
Ölüm ilgisizlikle birlikte geliyor, başlıyor.
İlgi
7.3.1960
Yaşar Kemal
