YURİ GAGARİN’İN NAZIM HİKMET HAYRANLIĞI – FUAD SAFAROV

1

“Uzaya ilk çıkan insan” unvanına sahip ünlü Sovyet kozmonot Yuri Gagarin’in şair Nâzım Hikmet’e büyük hayranlık duyduğu yıllar sonra ortaya çıktı. Rus yazar Anton Pervuşin’in 2017 yılında yayınladığı “Bir Uçuş ve Tüm Hayatı” kitabında Gagarin’in hayatı anlatılıyor. Gagarin’in 1949-51 yıllarında Moskova’ya yakın Lyubertsı kentindeki meslek okulunda eğitim aldığını anlatan kitap, okul arkadaşı Timofey Çugunov’un anılarına da yer veriyor.

Kitapta, “Öğrenciler Moskova’ya sık sık gezmeye gidiyorlar, müze ve hayvanat bahçelerini ziyaret ediyorlardı. Çugunov’un anılarına göre, bir gün Gagarin Sokolniki parkında Hikmet’in konuşma gecesine katılmak için arkadaşlarını ikna etti. Bugün belki bu ismi az kimse biliyor ama o zamanlar ‘Türkiye’nin Puşkin’i’ olarak tanınıyordu” deniliyor.

Hikmet’in hayatına da yer verilen kitapta, Gagarin ve okul arkadaşlarının şairin gecesinden çok etkilenmiş olarak döndükleri ve uzun süre unutamadıkları anlatılıyor. Yazar Pervuşin, Gagarin’in uzaya çıkmasından 24 saat sonra Hikmet’in Sovyet kozmonotu ile ilgili felsefi bir şiir yazdığını hatırlatıyor.

Hikmet-Gagarin ilişkisinin bir başka az bilinen boyutu da, ünlü şairin uzaya ilk kez bir Sovyet kozmonotunun gideceğini iki ay önceden tahmin etmiş olması.

1961 yılında Sovyetler Birliği’nde yayımlanan Znanie-Sila adlı bilim dergisinin 6. sayısındaki makalede “Nazım, ilk olarak bir Sovyet vatandaşı uzayı fethedecek tahminde bulundu” diye yazıyor.

Makalede Nazım bu konuyu şöyle anlatıyor:

“Venüs gezegenine uzay aracının fırlatılmasının ardından Moskova radyosu muhabirleri evime ziyarete gelerek bana uzaya çıkan ilk kişinin hangi ülkenin vatandaşı olacağını sordu. Ben de mutlaka bir Sovyet vatandaşının olacağını söyledim. Bu insanın Sovyet vatandaşı olması lazım. Başka türlü olamaz. Mistik düşünmüyorum ama yine de tarihin mantığına inanıyorum. Bu mantık bana şunu fısıldıyor: 1917 yılında ayağında çizme ve kafasında şapkayla Kışlık Saray’a (Bolşevik Devrimi) hücum eden Putilov fabrikasının bir işçisinin oğlu uzaya da hücum edecek. Ama bu sefer kozmonot elbisesiyle ve tabii ki tüfeği olmadan.”

Yani şaire göre, dünyanın sosyal adaleti adına devrimci bir işçinin oğluna uzay yolculuğu misyonu düşecekti.

Sovyet bilim dergisi, Nazım’ın tahmininde haklı çıktığına dikkat çekerek, “Putliov fabrikasının işçisinin oğlu uzaya ilk çıkacak sözleri gerçek oldu. Gagarin’in dedesi Putilov fabrikasında çalışmıştı” diye yazdı. Putilov fabrikasının işçileri Rusya’nın devrimlerinde önemli rol oynamıştı.

12 Haziran’da uzaya giden Gagarin, Sovyetler Birliği’nde, günümüzde de Rusya’da “kahraman” kabul ediliyor.

Hikmet’in konuyla ilgili şiiri şöyle:

Kosmosun Kardeşliği Adına

Kosmosda bizden başka düşünen var mı

var

bize benzer mi

bilmiyorum

belki bizden güzeldir

bizona benzer mesela ama çayırdan nazik

belki de akarsuyun şavkına benzer

belki çirkindir bizden

karıncaya benzer mesala ama tıraktörden iri

belki de kapı gıcırtısına benzer

belki ne güzeldir bizden ne de çirkin

belki tıpatıp bize benzer

ve yıldızlardan birinde

hangisinde bilmiyorum

yıldızlardan birinde konuşacak elçimiz

hangi dilde bilmiyorum

yıldızlardan birinde konuşacak elçimiz onunla

Tovariş diyecek

söze bu sözle başlayacak biliyorum

Tovariş diyecek

ne üs kurmağa geldim yıldızına

ne petrol ne yemiş imtiyazı istemeğe

Kola-kola satacak da değilim

selamlamaya geldim seni yeryüzü umutları adına,

bedava ekmek ve bedava karanfil adına

mutlu emeklerle mutlu dinlenmeler adına

“Yarin yanağından gayrı her yerde her şeyde hep beraber”

diyebilmek adına

evlerin yurtların dünyaların ve kosmosun kardeşliği adına.
13 Nisan 1961, Paris

Fuad Safarov


Kaynak: medyagunlugu

Cevap Ver

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz