“William Golding 1983 Nobel ödüllü yazar. Mina Urgan bu romanın birinci bölümünü 1979’da çevirdiğine göre, yazarı ödülü almadan önce çevirmiş, pek beğenmiş.
Yazık ki Nobel’i kazanan yazarları bile okumaya zaman bulamıyorum. Ama ne zaman bir Nobel ödüllü yazarın yapıtını okusam düş kırıklığına uğruyorum. Sineklerin Tanrısında. da düş kırıklığına uğradım. Eleştirilerden öğrendiğime göre, yazarın en iyi yapıtı buymuş.
Kitabın başındaki on sayfalık açıklamada Mina Urgan romanı öyle iyi açıklamış ki bir şey eklemem gerekmiyor bunlara. Ama yalnızca şunu eklemeliyim: Hiç sevmedim, ama hiç…
Kahramanları çocuklar olan, ama çocuklar için olmayan bir uzun öykü.
Sineklerin Tanrısını okumadan bir yıl, belki de daha uzun zaman önce, karikatürcü Ali Ulvi’nin bana yazmam için üsteleyerek önerdiği roman konusunu anımsattı bu kitap. Hani zamanım olsa da Ali Ulvi’nin önerisini gerçekleştirsem, çok kişi konuyu Sineklerin Tanrısı’ndan çaldığımı söylerdi. Ali Ulvi’nin yazmamı isteyerek verdiği konu şu: Bir turistik gemi batar, içindekiler bir ıssız adaya çıkarlar. Dünyayla bağları kesilmiştir. Yepyeni bir toplum kurmak zorunda kalırlar. Geldikleri toplumun kötülüklerinden arınmış bir toplum kurmaya çalışırlar ama bir de bakarlar ki yine aynı toplumun düşük bir modelini kurmuşlardır. Din adamı, bankacı, tüccar, büyük çiftçi, hekim, avukat, kısacası kendi toplumlarındaki bütün sınıf, katman ve kesimlerin temsilcileridirler. Önce takas ve değişim… Sonra para birimi bulurlar. Aşk, ihanet, cinayet… Banka, tefecilik… Alımsatım, alışveriş… Rüşvet… Baba… Mafya… Aynen eski toplum kurulur. Bunun böyle olması doğaldır, çünkü yetişkin kişiler eski toplumlarının alışkanlıklarıyla bu ıssız adaya gelmişlerdir. Oysa Sineklerin Tanrısında ıssız adaya düşenler 6-12 yaş arası çocuklardır. Büyüklerin yaşı belirtilmemiş olmakla birlikte en çok 12 yaşlarında oldukları sanılabilir.
Romanın yada uzun öykünün tezi nedir? İnsan doğasında kıyıcılığın, kötülüğün, zorbalığın olduğunun kanıtlanması… Gerçekten de böyle midir?
Salt tezini değil biçimini, kurgusunu, biçemini de sevmedim. Kanıtlamaya çalıştığı tezin doğruluğu yanlışlığı bir yana, yazın değeri olarak bir şey bulamadım.
“Neyiz biz? İnsan mı? Hayvan mı? Yoksa vahşiler mi?” Sineklerin Tanrısı – Mina Urgan
Aziz Nesin
Okuma Güncesi
