“NE ACILAR KELİMEYE AKTARILABİLİR, NE SEVİNÇLER” EZELİ BİR ŞİFADIR ALDANMAK – CEMİL MERİÇ

Vehimlerin yaprak yaprak döküldüğü her geçen yıl biraz daha kaditleşir ağaç. Çocuk, istikbale taşan bir ümitti, yıllarca yetiştireceğim diye çırpınıp durdun. Ne oldu? Hint’e gömdün rüyalarını. Cehennemde bir gül bahçesi yaratmak istedin. Tanıdığın ve tanımadığın dostlara buyrun diyebileceğin bir gül bahçesi. Ne oldu? Ne acılar kelimeye aktarılabilir, ne sevinçler. Güneş altında söylenmeyen ne kaldı? Don Kişot için hakikat şövalye romanları idi.

Avillah Therese için, Kitab-ı Mukaddes, ikisi de inandıkları için savaştılar. Sainte Therese, Kilise’nin masallarına aşıktı. Don Kişot, çevresindeki masallara, İslâmiyet de Marksizm de belli bir coğrafyanın, belli bir medeniyetin masalları. Hayat büyük, çılgın, deli dolu, ikisinin de dışında. Hiç kimse Babil kulesine söz geçirememiş. Kilisenin nasları kocakarı hikâyesinden daha çürük çarık. Ama bir Pascal, bir Lamennais, hatta bir Dosto benimsemiş masalları, insanoğlunun budalalığı korkunç ve hudutsuz.

Eflaki Dedenin anlattığı menkıbelerle sosyalizmin inşa ettiği tarih aşağı yukarı aynı.

Hakikat nerede?

Bir zamanlar Descartes’lara, Büchner’lere, Nordaulara inanırdım. Şimdi… şüpheden bile şüphe. Acz-i mutlak tesellisine bile sahip değiliz. Hiçbir şey mutlak değil. Keşiş Meslier yıllar yılı vaazler vermiş. Çevresindeki bütün itibarî yalanları yüzde yüz benimsemiş, tekrarlamış, kökleştirmiş. Ama her akşam isyan ve acılarını kağıda dökmüş. Ne kadar haklı. Her düşünen bir parça keşiş Meslier’dir. Konuşmayan bir keşiş Meslier.

Düşündüklerimizin ne değeri var?

Başkalarını tedirgin etmek için sözde-hakikatlarımızı haykırmak, terbiyesizlik.

Celalettin büyük bir insan.

Herkes öyle diyor. Yüzbinlerce talihsiz eteğine yapışmış üstadın. Asırlardan beri hükümran. Ona dil uzatmak ne haddine?

Tanıyor musun ki?

Hayır. Hiçbir şeyi, hiç kimseyi tanımıyorum.

Tanıyanlar tanıyor mu ki?

Tanıyanlar, daha doğrusu tanıtanlar. Gölpınarlı’ya göre, üstat, çağının peşin hükümlerine başkaldıran hür-endiş bir düşünce adamı.

AYNI GÖLPINARLI’YA GÖRE, ŞEMSETTİN TEBRİZÎ İLE SODOM’UN YÜZ GÜNÜNÜ YAŞAMIŞ, MEZHEPSİZ, MUKADDESATSIZ BİR SAPIK, 13. YÜZYILDA BİR MARKİ DÖ SADE. SOHBETLERİNDE BUNU SÖYLEYEN GÖLPINARLI, KİTAPLARINDA BAŞKA TÜRLÜ KONUŞUYOR.

HANGİSİNE İNANACAĞIZ?

EFLAKİ DEDE ÜSTADIN KERAMETLERİNİ KİTAPLAŞTIRMIŞ.

AYNI İNSAN HEM VELİLER VELİSİ, SULTANLAR SULTANI., HEM ŞEYTAN.

Celalettin’i geçelim. İsa Peygamber, bazısına göre tenperver ve sapık bir serseri, bazısına göre Allah’ın oğlu, insanlığın ezelî günahını bağışlatmak için çarmıha gerilmiş. Bu zıt hükümlerin hepsine birden doğru demek mümkün mü?

Nordau da bir çok meslekdaşları gibi mistisizmi akıl hastalığı sayıyordu.

Nordau kim?

Adını bilen bin kişi ya var ya yok. Mistikler, Hefmes’ten bu yana insanlığın büyük bir yekûnunu kaz gibi gütmüşler.

Hakikatin ölçüsü ne?

Müritlerin sayısı mı, inandırma gücü mü?

Hallaç divane miydi, dahi mi?

Muhiddiin İbn Arabi, Sühreverdi, İbn Bâce, İbn Rüşt, İbn Sina., onları anlayamıyorum. Anlayamayacağım da.

Anlasam ne olur?

O kadar derin bir cehaletle bu adamlara dil uzatmak düpedüz edepsizlik. Herkes bir mukaddese sarılmış. Mukaddeslerin abes olduğunu nasıl iddia edebilirsin?

Zavallı Fikret! “inan Haluk, ezelî bir şifadır aldanmak” demiş.

GALİBA TEK DOĞRU SÖZ BU.


1 Nisan 1979 Pazar

Cevap Ver

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz