Dün fabrikadaydım. Aslında katlanılmaz ölçüde pis ve bol giysileri, yataktan kalkıldığı zamanki gibi dağınık saçları, kasnakların sürekli gürültüsünün ve otomatikliğine karşın beklenmedik anda duraklayan makinelerin tutup koyvermediği yüz ifadeleriyle işçi kızların insana benzer yanı yok; kimse selamlamaz kendilerini;
kazara biri çarpsa, kendilerinden özür dilemez; ufak bir iş buyrulmaya görsün seğirtir, ama sonra yine hemen makinelerinin başlarına dönerler; nereye el atacaklarını bildirmek için bir kaş göz işareti yeterlidir; üzerlerinde kombinezonlarla sağda solda dikilir, en küçük bir güce teslim olur, bakışlar ve diz kırmalarla bu gücü benimser, onu kendi taraflarına çekecek kadar bile aklı başında ve serinkanlı davranamazlar. Ama saat altıya gelip bunu birbirlerine duyurdular mı, boyunlarından ve saçlarından eşarplarını çözer, salonda elden ele gezen ve sabırsızların hep bir an önce ele geçirmek istediği bir fırçayla üzerlerindeki tozları fırçalayıp uzaklaştırır, etekliklerini başlarından geçirip giyer, yıkayabildikleri kadar ellerini yıkayıp temizler, her şeye karşın kadın olup çıkarlar sonunda; soluk benizlerine ve kötü dişlerine aldırmayıp gülümseyebilir, vücutlarındaki katılığı üzerlerinden silkip atarlar; bundan böyle kendilerine toslanmaz, uzun süre bakılamaz yüzlerine ya da görmezlikten gelinemezler; önlerinden pis sandıklara doğru çekilerek kendilerine yol açılır, iyi akşamlar dilediklerinde şapka elde beklenir ve aralarından biri giymemiz için paltomuzu tutarsa, buna nasıl bir anlam verileceği bilinmez.
5 Şubat 1912
Franz Kafka
Kaynak: Günlükler