Klasik Rus edebiyatının dönemdaş iki dev ismi Rus ve dünya edebiyatını derinden etkileyen 19. yüzyılın iki büyük yazarı Lev Tolstoy ile Fyodor Dostoyevski, yüzyıllardır birbirleriyle kıyaslanageldi. İlginçtir ki iki yazar, çağdaş olmaları ve aynı sosyal çevreyi paylaşmalarına rağmen ne bir kez olsun yüz yüze görüştü ne de birbirlerine tek satır mektup yazdı. Ancak hayatlarında hiç temas noktası oluşturmasalar da birbirlerinin eserlerini her zaman yakından takip ettiler.
Dostoyevski ‘Bir Yazarın Günlüğü’ kitabında Tolstoy’un ‘deha’ olduğunu ve ‘olağanüstü yüksek sanat’ yaptığını vurgulayarak şu ifadelere yer verir: “Anna Karenina’nın yazarı gibi insanlar, toplumun öğretmenleridir, biz ise sadece onların öğrencileriyiz.“
Tolstoy ise ‘Ölüler Evinden Anılar’ kitabını okuduktan sonra Dostoyevski’yi Puşkin’den bile üstün tutarak, modern Rus edebiyatında Puşkin’in eserleri dahil, böylesine iyi bir kitap hiç okumadığını söyler.
Dostoyevski’nin ölüm haberini aldıktan sonra, Rus düşünür ve edebiyat eleştirmeni Nikolay Strahov’a yolladığı mektupta da şöyle yazar: “Onu bir kez olsun görmedim ve onunla hiç konuşmadım ama şimdi ölünce, birden anladım ki, Dostoyevski bana en yakın, en kıymetli, en gerekli insanmış…”
Her ne kadar aynı çağın yazarı iki isim, birbirlerinin sanatına böyle hakkaniyetli yaklaşmış olsalar da ‘Tolstoy mu Dostoyevski mi?’ kıyaslaması, 19. yüzyıldan beri edebiyat çevreleri ve okurların en çok tartıştığı konular arasında yer alıyor.
Ahmet Altan, Ataol Behramoğlu, Gündüz Vassaf, Mario Levi ve Selim İleri’nin ‘Tolstoy mu Dostoyevski mi?’ sorusuna yatları:
[srizonfbalbum id=76]
Kaynak: Sputniknews
