Ruhi Su’nun Sabahattin Ali ve ailesi ile olan dostluğu
Ruhi Su, 1934’te tifo nedeniyle hastanede yatan Sabahattin Ali’yi ziyarete gitmiş, birkaç yıl sonra Ankara’da konservatuvarda yeniden buluşmuşlar. Ruhi Su, konservatuvarın opera bölümünde Cari Ebert’in öğrencisi olmuş; Sabahattin Ali’den de diksiyon dersleri almış. Sonraki yıllarda, sıkça Muvaffak Şereflerin evine gider, oradaki akşam toplantılarında türkü söylermiş.
Sabahattin Ali’nin ölümünden sonra, Ali ailesine yardım edenlerden biri de Ruhi Su’dur. Ekonomik sıkıntılar,biriken borçlar, devlete ödenmesi gereken vergiler ve Aliye Ali’nin terzilik ve daktiloluktan kazandığı paranın azlığı Filiz Ali’nin Ankara Kız Lise’ndeki öğrenimimi sürdüremeyeceğini ortaya koyunca ailenin yakın arkadaşları Filiz Ali’nin devlet parasız yatılı okul sınavlarına girmesinin uygun olacağına karar vermiş. Ancak Filiz Ali, bu sınava yeteri kadar hazırlanamayınca, Necil Kâzım Akses’in önerisiyle konservatuvar sınavına hazırlanmaya başlamış.
O sıralarda henüz komünistlik suçlamasıyla Ankara Devlet Operasından atılmamış olan Ruhi Su, Filiz Ali’ye kulak dersi vermiş.
Ruhi Su’nun ölümüne dek uzun yıllar görüşmeye devam etmişler.
Sabahattin Ali’nin Orhan Kemal’le tanışması
Sabahattin Ali Orhan Kemal’i Nâzım Hikmet’in mektuplarıyla tanımıştır. Nâzım Hikmet 6 Mart 1943 tarihli mektubunda, “Burada, Bursa Cezaevi’nde Raşit Kemali adında bir delikanlı var. Suçu benimki gibi. Altı ay sonra da cezası bitirip çıkıyor. Çok istidatlı ve şimdiden cidden güzel, nevi şahsına münhasır şiirleri ve hikâyeleri var. Altı ay sonra dışarı çıkınca siz ağabeylerinin yardımını bekler” demektedir. Aynı yılın sonunda yazdığı mektuptan Sabahattin Ali’nin Orhan Kemal’le ilgilendiği anlaşılmaktadır. ‘Orhan Kemal’le şimdiden ilgilendiğini anlıyorum, onun elinden tutarsan sana yakın zamanda yardımcı olabilir. Edebiyatımızın bugünkü şartları seni öyle bir yere getirmiştir ki rehberlik etmeye ve bunun mesuliyetlerini yüklenmeye mecbursun.”
Sabahattin Ali, Orhan Kemal’in ilk öykülerinden biri olan “Bir Ölüme Dair”i çok beğendiğini her yerde ve her fırsatta dile getirmiştir.
“Çalmadan, çırpmadan bize ekmeğimizi verenleri aç, bizi giydirenleri donsuz bırakmadan yaşamayı istemek bu kadar güç, bu kadar mihnetli, hatta bu kadar tehlikeli mi olmalı idi.”
A’dan Z’ye Sabahattin Ali, Sabahattin Ali’nin kişiliğini, ilişkilerini, fiziksel özelliklerini, hayatının önemli olaylarını, yapıtlarını, hakkında yazılanları ve söylenenleri tüm ayrıntılarıyla anlatırken edebiyat ve sanat görüşünü, kaynaklarını, politik duruşunu, gözlem yeteneğini, gözlediklerini değiştirebilme gücünü ortaya koymak amacını taşıyor. Sabahattin Ali’nin yapıtları üstüne yapılan çalışmalar, kitaplarının yurtdışındaki baskıları, film ve tiyatrolar, bestelenen şarkılar vb. listelerin yer aldığı A’dan Z’ye Sabahattin Ali, kırk bir yıllık kısa bir yaşamı dört bir yandan sarmalamaya, anlamaya ve anlatmaya çalışıyor.
Kaynak: A’dan Z’ye Sabahattin Ali, Hazırlayan: Sevengül Sönmez,Yapı Kredi yayınları
