Moskova’da, 3 Haziran 1963’te geçirdiği kalp krizi sonucu hayata veda eden usta şair Nâzım Hikmet, ölümünün 45. yılında, sokaklarda şiirleri el elden dağıtılarak anılacak. Nâzım Hikmet Kültür Merkezi, ustanın şiirlerini hayata veda ettiği 3 Haziran sabah saatlerinden itibaren, tüm Türkiye’de ustanın şiirlerinin de yer aldığı bildiri dağıtımının gerçekleştirilmesi planlanıyor. İstanbul’da ise, Kadıköy, Karaköy, Eminönü, Beşiktaş İskelelerinde, 4. Levent Metro ve Taksim Metro çıkışlarında bildiriler, öğlen saatlerinde de Tünel ile Taksim arasında Nâzım Hikmet’in şiirleri elden ele dağıtılacak.
Nâzım Hikmet Kültür Merkezi’nin (NHKM) düzenlediği anma etkinlikleri bir günle sınırlı kalmayacak. NHKM şairin ölümünün 45. yılında, “Nâzım Hikmet Memleket, Memleket Nâzım Hikmet” başlığı altında, 3 günü kapsayan özel bir program gerçekleştirecek. Nazım Hikmet Kültür Merkezi tarafından Nâzım Hikmet’in ölümünün 45. yıldönümü nedeniyle hazırlanan metne ve etkinlik programına aşağıda yer veriyoruz.
Sevgili Dostlar,
3 Haziran 2008, sevgili Nâzım Hikmet’in ölümünün 45. yılı. Bu tarih, onun yeni şiirler yazmasının son bulduğu tarih yalnızca. Yoksa, bu 45 yıldır, Nâzım hep bizimleydi, hep yanı başımızdaydı…
Ümitsizliğe kapıldığımızda umut taşıdı bize.
Kederlendiğimizde onunla keyiflendik yeniden.
Ondan öğrendik “sevda yüzünden ölmenin ayıp olmadığını”, ve “yüzünü bile görmediğimiz insanlar için ölebilmenin” erdemini, “yaşamanın en güzel şey olduğunu bildiğimiz halde”.
Yıllarca kitapları yasaklandı, Türkiye’sinde ve Türkçe’sinde.
Dilinden, türkülerinden, tuzundan, ekmeğinden uzakta, eşine, oğluna, yoldaşlarına, halkına, memleketine hasret gitti bu dünyadan. Bu topraklardan adını silmeye yeltendiler, sökmedi…
Kendi propagandalarına alet etmeye yeltendiler, Nâzım’ın altında kaldılar… Piyasa özgürlüğü”nde gürültüye getirmeye kalktılar. İnsanlığın içine itildiği cehalet uçurumunda, Nâzımsız bırakmaya uğraştılar hepimizi…
Buradan tüm halkımıza sesleniyoruz:
Onu sonsuzluğa uğurlayışımızın 45. yılında, bütün Türkiye’de, Nâzım’ın hala bizimle olduğunu, Nâzım’ı unutmadığımızı, unutturmayacağımızı dosta düşmana göstermeye çağırıyoruz herkesi.
Türküyle Kürdüyle, Ermenisiyle Rumuyla, Arabıyla Çerkesiyle, Çingenesiyle Lazıyla, bu toprakların “su katılmamış, çalışkan, ağırbaşlı, yiğit ama dehşetli fakir” bütün emekçilerini; aydınlığa, bilime, okula, kitaba susamış halkımızı; kardeşliğe, barışa özlem duyan bütün insanlarımızı, Nâzım’la kucaklaşmaya çağırıyoruz.
Köy köy, mahalle mahalle, sokak sokak, meydan meydan, atölye atölye, tüm Türkiye’de Nâzım Hikmet’le yeniden buluşmaya davet ediyoruz hepinizi.
3 Haziran günü, atölyelerimizde, okullarımızda, ofislerimizde, vapurda, trende, otobüste, her neredeysek, Nâzım’la seslenelim yanı başımızdakilere, ister iki satır, ister upuzun bir Nâzım şiiriyle, Nâzım’ın kim olduğunu anlatan ister üç cümleyle…
Gelin, yazalım bu ülkenin her yerine, rengârenk haykıran kocaman puntolarla:
Nâzım Hikmet, eşitlik, özgürlük, barış ve kardeşlik için bizimle birlikte mücadele etmeye devam ediyor, hâlâ!
Sevgili Nâzım Dostları,
“Memleket Nâzım Hikmet…” adı altında, Nâzım Hikmet’in 45. ölüm yıldönümünde oluşturduğumuz çerçeve programı sizinle paylaşmak istiyoruz.
Amacımız emekçileri, aydınları ve gençleri Nâzım’a, şiire, bu topraklara borcumuzu ödemeye, Nâzım’ı “yalnız bırakmamaya” davet etmek, Nâzım’ı anmanın Nâzımca mücadele etmek anlamına geldiğini bir kez daha hatırlatmaktır.
Nâzım Hikmet Kültür Merkezi olarak “Bu memleket bizim!” diyen Nâzım Dostları’nı gücümüze güç katmaya çağırıyoruz.
“Memleket Nâzım Hikmet…” Programı:
31 Mayıs, Cumartesi
18:30’da “Memleketimden İnsan Manzaralarına Doğru Bir Yolculuk ve Nâzım Hikmet’te Karakter İnşası” başlıklı serginin açılışı gerçekleştirilecek.
Sergi; Nâzım fotoğrafları, şiirleri ve şiirlere dair yazılmış yorumlarla üç ayrı düzlemin iç içe geçmesiyle oluşturuldu.
Nâzım Hikmet’in, Memleketimden İnsan Manzaraları’nı doğru, kişisel, siyasal, şiirsel gelişiminin konu alındığı sergide, Manzaralar’a temel oluşturan şiirler gündeme getirilerek sınırlı bir retrospektif okuma öngörülüyor.
Açılışında şiirler de seslendirileceği ve sergi düzenlemesini Efe Duyan’ın yaptığı sergi, NHKM bahçesinde açılacak.
1 Haziran, Pazar
18:30’da NHKM’de Memleketimden İnsan Manzaraları’ndan bölümler okunmaya başlanacak. Edebiyatçı dostların okuyacağı pasajların ardından, 21:00’de “Nâzım Oyuncuları”dan Orhan Aydın, Metin Coşkun, Renan Bilek ve Ezgi Özcan’ın sahne aldığı “Güzel Günler Göreceğiz Çocuklar” adlı şiirli şarkılı gösteri gerçekleştirilecek.
2 Haziran, Pazartesi
18:30’da NHKM’de edebiyatçıların gerçekleştirdiği Memleketimden İnsan Manzaraları okumasına devam edilecek.
21:00’de Vedat Sakman, Emin İgüs, Burhan Şeşen, Gökhan Şeşen, Ufuk Karakoç, Mutlu Ödemiş, Şebnem Ünal, Gülcan Altan ve Murat Güner gibi usta müzisyenlerle genç müzisyenleri buluşturan eşliksiz koro, eşlikli solistler topluluğu “Nâzım Kumpanya”nın konseri başlayacak.
3 Haziran, Salı
Tüm gün, Türkiye çapında farklı alanlar için hazırlanan, Nâzım şiirlerinin yeraldığı dört farklı bildiri dağıtılacak.
11:30’da herkesi bulunduğu mekanda bir Nâzım şiiri okumaya davet edeceğimiz bir kampanya başlatacağız.
19:00’da Memleketimden İnsan Manzaraları’nın da açılış mekanı olan Haydarpaşa’dan sanatçıların katılımıyla ve yine şiir dağıtarak bir yürüyüş gerçekleştirilecek. NHKM bahçesinde son bulacak yürüyüşün ardından 21:00’de yönetmenliğini Çağrı Kınıkoğlu’nun yaptığı, NHKM ve ICAIC ortak yapımı “Nâzım’ın Küba Seyahati” adlı belgesel film gösterilecek.
KOSMOSUN KARDEŞLİĞİ ADINA
Kosmosda bizden başka düşünen var mı
var
bize benzer mi
bilmiyorum
belki bizden güzeldir
bizona benzer mesela ama çayırdan nazik
belki de akarsuyun şavkına benzer
belki çirkindir bizden
karıncaya benzer mesala ama tıraktörden iri
belki de kapı gıcırtısına benzer
belki ne güzeldir bizden ne de çirkin
belki tıpatıp bize benzer
ve yıldızlardan birinde
hangisinde bilmiyorum
yıldızlardan birinde konuşacak elçimiz
hangi dilde bilmiyorum
yıldızlardan birinde konuşacak elçimiz onunla
Tovariş diyecek
söze bu sözle başlayacak biliyorum
Tovariş diyecek
ne üs kurmağa geldim yıldızına
ne petrol ne yemiş imtiyazı istemeğe
Kola-kola satacak da değilim
selamlamaya geldim seni yeryüzü umutları adına,
bedava ekmek ve bedava karanfil adına
mutlu emeklerle mutlu dinlenmeler adına
‘Yarin yanağından gayrı her yerde her şeyde hep beraber’
diyebilmek adına
evlerin
yurtların
dünyaların
ve kosmosun kardeşliği adına
13 Nisan 1961, Paris