Türkiye’de filmlerine mesafeli durulsa da dünya Nuri Bilge Ceylan’a ödül vermeye devam ediyor. Ceylan, üçüncü kez Cannes’da ödül alarak bir rekora da imza attı. Toplam 22 filmin yarıştığı 61’inci Cannes Film Festivali’nde, Ceylan, ‘Üç Maymun’ isimli filmiyle dünyanın en prestijli film festivali kabul edilen 61. Cannes Film Festivali’nde en iyi yönetmen seçildi. Ödülünü sinemanın Oyuncu Faye Dunaway’in elinden alan Ceylan, yaptığı konuşmada “Bu ödülü tutkuyla sevdiğim yalnız ve güzel ülkeme adıyorum” dedi. Ceylan, ‘Üç Maymun’da, gerçeklerin üstünü örterek, bir anlamda ‘üç maymunu oynayarak’ ayakta kalmaya çalışan bir ailenin dramına odaklanıyor. Filmin başrollerinde Yavuz Bingöl, Hatice Aslan, Ercan Kesal ve Ahmet Rıfat Şungar yer alıyor.
Sean Penn başkanlığındaki jüri, büyük ödül Altın Palmiye’yi Fransız yönetmen Laurent Cantet’nin ‘Entre Les Murs’ (Duvarlar Arasında-The Class) adlı filmine verdi. Jüri Büyük Ödülü ise mafyayla ilişkileri ve bir dizi politik davayla 50 yıl İtalya’nın siyasi gündeminden inmeyen, yedi kez başbakanlık yapan politikacı Andreotti’yi konu alan Paolo Sorrentino’nun ‘İl Divo’ adlı filminin oldu. ‘Che’ filminde efsanevi devrimci Che Guevara’yı canlandıran Benicio Del Toro en iyi erkek oyuncu seçilirken kadın oyuncu ödülünü çocuğunu düşürdüğü için törene katılamayan Brezilya yapımı ‘Linha De Passe’ın başrolündeki Sandra Corveloni kazandı. Belçikalı Dardenne kardeşler ‘Le Silence de Lorna’yla senaryo ödülüne uzanırken, ödülü geçen yılki ödülün sahibi Fatih Akın’ın elinden aldılar. Jüri özel ödülünü Paolo Sorrentino’nun yönettiği ‘Il Divo’ aldı. Festivalde 61. Yıl Özel Ödülü de Catherine Deneuve ve Clint Eastwood’a verildi.
Nuri Bilge Ceylan’ın Cannes macerası, yönetmenliğinin ilk yıllarına dayanıyor. İlk ve tek kısa filmi ‘Koza’, Cannes’da yarışmaya hak kazanan 10 kısa filmden biri olmuştu. 2003 yılında üçüncü uzun metrajlı filmi ‘Uzak’la Cannes’da Altın Palmiye için yarışan başarılı yönetmen Jüri Büyük Ödülü’nü almakla kalmamış, filmin başrol oyuncuları Mehmet Emin Toprak ile Muzaffer Özdemir en iyi erkek ödülünü kazanmıştı. Ceylan üç yıl sonra, 2006’da, bu kez ‘İklimler’le yine Altın Palmiye’yi kovalıyordu. ‘İklimler’ festivalden Uluslararası Film Eleştirmenleri Birliği FIPRESCI ödülüyle dönüyordu.
Ceylan’ın ilk uzun filmi ‘Kasaba’, 1998’de Berlin Film Festivali’nin Forum bölümünde gösterilmiş ve festivalden Caligari Ödülü’yle dönmüştü. Ceylan, ikinci filmi ‘Mayıs Sıkıntısı’yla Berlin’de bu kez Altın Ayı için yarışmıştı. Yurtiçi ve yurtdışındaki pek çok önemli festivalde sayısız ödül kazanan Ceylan’ın filmlerini ülkesinde sadece 50 bin kişi izliyor.
61. Cannes Film Festivali’nin tüm ödülleri şöyle:
Altın Palmiye: ‘Entre les murs’ (Laurent Cantet)
En İyi Yönetmen: Nuri Bilge Ceylan (‘Üç Maymun’)
Jüri Büyük Ödülü: ‘Gomorro’ (Matteo Garrone)
Jüri Özel Ödülü: ‘Il Divo’ (Paolo Sorrentino)
En İyi Senaryo: Jean-Pierre & Luc Dardenne (‘Le silence de Lorna’)
En İyi Kadın Oyuncu: Sandra Corveloni (‘Linha de Passe’, Yön.: Walter Salles & Daniela Thomas)
En İyi Erkek Oyuncu: Benicio del Toro (‘Che’, Yön.: Steven Soderbergh)
ALTIN KAMERA ÖDÜLLERİ:
Altın Kamera: ‘Hunger’ (Steve McQueen)
Mansiyon: ‘Vse Umrut A Ja Ostanus’ (Valeria Gaï Guermanika)
FIPRESCI (Uluslararası Sinema Eleştirmenleri Birliği Ödülleri)
Yarışma: ‘Delta’ (Kornel Mundruczo)
Belirli Bir Bakış: ‘Hunger’ (Steve McQueen)
Yönetmenlerin 15 Günü: ‘Eldorado’ (Bouli Lanners)
KISA FİLM ÖDÜLLERİ
En İyi Kısa Film: ‘Jerrycan’ (Julius Avery)
Mansiyon: ‘Megatron’ (Marian Crisan)
Nuri Bilge Ceylan (d. 1959, İstanbul) Yönetmen, senarist ve fotoğraf sanatçısı.
Boğaziçi Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünden mezun olduktan sonra Mimar Sinan Üniversitesi’nde iki yıl sinema eğitimi gördü. 1980’lerde kimi portfolyoları Gergedan gibi dönemin nitelikli kültür ve sanat dergilerinde yayınlanan Ceylan, yaptığı dört filmin de, yönetmenliğini, senaristliğini ve yapımcılığını üstlendi. Sinemaya Koza adlı kısa filmiyle adımını atan Ceylan bu filmiyle, Cannes Film Festivali’nin ilgili bölümüne katılma başarısını gösterdi. Ceylan 1997’de ilk uzun metrajlı filmi olan ve başta Berlin Film Festivali olarak pek çok dünya festivalinde gösterilen üç bölümlü, otobiyografik ve pastoral Kasaba filmini, 1999 yılında da bir meta-film olan ve ilk iki filmdeki otobiyografik izleği sürdüren ve büyük başarı kazanan Mayıs Sıkıntısı’nı çekti. Film, Berlin Film Festivali’nin yarışmalı bölümünde gösterilmişti.
56. Cannes Film Festivali’nde yarışan ve favori filmler arasında gösterilen Nuri Bilge Ceylan’ın 2002 yapımlı dram filmi Uzak, Altın Palmiye’den sonra festivalin ikinci önemli ödülü olan ‘Büyük Jüri Ödülü’nü (‘Grand Prix’) aldı. Filmde yalnız ve yabancılaşmış iki kuzeni oynayan filmin başrol oyuncuları Muzaffer Özdemir ve bir trafik kazasında ölen Mehmet Emin Toprak da ‘En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü paylaşarak Türk sinema tarihinin en parlak başarılarından birine imza attılar.
Ceylan’ın dördüncü uzun metrajı İklimler, 2006 Cannes Film Festivali’nin yarışmalı bölümüne kabul edildi. Ceylan’ın o güne kadar çektiği en büyük bütçeli eser olan film, dijital görüntü teknolojisiyle kotarıldı ve görüntü yönetmenliğini Ceylan’ın kendisinin üstlenmediği ilk Nuri Bilge Ceylan filmi oldu. Filmin bir diğer önemli özelliği ise, Nuri Bilge Ceylan’ın bu kez kamera önüne de geçerek, eşi Ebru Ceylan’la başrolleri paylaşmış olmasıdır.
2008 Cannes Film Festivali’nde küçük zaafların büyük yalanları doğurmasıyla parçalanan bir ailenin, gerçeklerin üzerini örterek bir arada kalma çabasını anlatan Üç Maymun filmiyle “En İyi Yönetmen Ödülü”nü aldı.