Tarihçi Semavi Eyice, Leonardo da Vinci’nin Osmanlı Devleti’nde görev yapmak istediğine dair ilginç bir makalede Leonardo Vinci 500 yıl önce Haliç’e ve Boğaziçi’ne köprü yapmayı önerdi, ancak kabul görmedi. İstanbul, köprü ile 1800’lü yılların sonunda tanıştı.
Makaleye göre, da Vinci, 1500’lü yılların başında yapmayı düşündüğü bazı işleri bir mektupla II. Bayezid’e bildirdi. Leonardo da Vinci’nin mektubu Türkçe’ye çevrilerek “Ceneviz’den Leonardo isimli kafirin gönderdiği mektubun suretidir” başlığıyla sultana sunuldu.
Mektubunda gerçekleştirmeyi düşündüğü birkaç projesinden bahseden Leonardo da Vinci, gemilerdeki suyu çekmek için bir pompa, sadece rüzgarla çalışan yeni bir değirmen önerdi. Leonardo da Vinci’nin Osmanlılar için asıl önemli teklifi ise Haliç üzerinden Galata’ya ulaşımı sağlayacak bir köprü yapmaktı.
Vinci mektubunda, 2. Bayezid’in Galata ile Eminönü arasında bir köprü yaptırmak istediğini, ancak bu düşüncesini gerçekleştirecek bir mimar bulamadığını duyduğunu, istenirse köprüyü kendisinin yapacağını ifade etti.
Leonardo da Vinci’den Sultan II. Bayezid’e Mektup
“Acizleri, efendimizin Galata’dan İstanbul’a bir köprü kurdurmak için teşebbüse geçtiklerini işittim. Lakin bu işe ehil bir kimse bulamadıklarını öğrendim. Bu işten anlayan kulunuz, arzularınızı gerçekleştirebilir. Köprü, yüksek bir kemer üzerine kurulacaktır. Fakat bu kadar yüksek kemerli bir köprü üzerinden kimsenin geçmek cesaretini gösteremeyeceğini düşündüğüm için kenarlarını tahta parmaklıklarla örteceğim. Kemeri, o kadar yüksek tasarlamamın sebebi, altından yelkenlilerin rahatça geçebilmeleri içindir.
Efendimiz Hazretleri irade buyururlarsa, Anadolu sahiline kadar uzayacak, gerektiğinde açılır kapanır bir köprü dahi inşa edebilirim. Burada su daima hareket halinde olduğundan kenarların aşınmaması için bir çare düşündüm. Bununla su akıntısı dirsek ve kenarlara zarar vermeyecektir. İnşallah Sultan Hazretleri, bu aciz kulunun sözlerine inancını bağışlar da onu her zaman hizmetlerinde görmeyi arzular ve cevap vermek lütuflarını esirgemezler.”
Vinci’nin yapmayı tasarladığı köprü, tek gözlü ve çok yüksek olacaktı, köprü yüksek olduğu için de altından geçecek gemiler, yelkenleri problem olmadan Haliç’e girebilecekti.
Mektubunda, talep edildiği takdirde İstanbul Boğazı’nın iki yakası arasında ulaşımı sağlayabilecek bir köprü yapabileceğini de belirten Vinci’nin teklifleri karşısında II. Bayezid’in ne düşündüğüne ait bir bilgi bulunmuyor.
Michelangelo’nun İstanbul aşkı
Rönenans döneminin bir diğer ünlü ressamı Michelangelo da 2’nci Beyazid’in hükümdarlığı zamanında İstanbul’a gelmeyi düşündü.
Michelangelo, 1505 yılında Papa ile arası açılınca Roma’dan kaçarak Kuzey İtalya’ya sığındı. Floransa’da yaşayan Michelangelo, Papa’nın Roma’ya geri getirilmesi için harekete geçtiğini öğrenince, hayatının tehlikede olduğunu ve Papa’nın ulaşamayacağı tek yer olan Osmanlı Devleti’ne sığınmayı düşündü.
Michelangelo da Leonardo da Vinci gibi Osmanlı padişahının Galata ile Eminönü arasında bir köprü yaptırmak istediğini duydu. Bu projeyi gerçekleştirmek ve hayatını kurtarmak için Osmanlı Devleti’ne gitmeyi tasarlayan Michelangelo, İtalya’da kalmasını arzu eden bazı dostlarının Papa ile arasını bulması üzerine İstanbul’a gelmekten vazgeçti.
