Tüm dünyada 2009 yılı, Evrim Teorisi’nin babası İngiliz bilim adamı Charles Darwin’in 200’üncü doğum günü ve ünlü teorisini anlattığı “Türlerin Kökeni” adlı kitabının da yayınlanmasının 150’nci yılı olması nedeniyle Darwin Yılı olarak kutlanıyor. Bir çok üniversite ve bilim dernekleri, bu yıl Darwin’i ve Evrim Teorisi’nin konu alan birçok konferans düzenledi ve düzenlemeye devam ediyor.
Dünyanın en büyük dergilerinden BBC Focus, Newsweek ve New Scientist Darwin kapaklarıyla çıktı. The Times, New York Times, Washington Post, Independent gibi gazeteler de Darwin ekleri verdi. Uluslararası Biyolojik Bilimler Birliği (IUBS) ve UNESCO’nun tüm dünyada ilan ettiği Darwin yılı kapsamındaki bu çalışmalar sürerken Türkiyede TÜBİTAK Başkan Yardımcısı ve Bilim Teknik Dergisi Yayın Kurulu üyesi Ömer Cebeci tarafından sansürlendi.
42 Yıldır bilimsel yayın yapan Dergi AKP’nin iktidara gelmesi ve dergi yönetiminin değiştirilmesi ile gerici bir dögüye girdi. Derginin son sayısı Darwin ve evrim teorisiyle ilgili Derginin Yayın Yönetmeni Çiğdem Atakuman’ hazırladığı dosya Dergi Yayın Kurulu üyesi Ömer Cebeci tarafından çıkarttırdı. Dergi ‘ikinci konu’ olan ‘Küresel ısınma’ temasıyla kapağa çıkarken, Yayın Yönetmeni Atakuman’a görevden alındığı sözlü olarak iletildi. Ancak TÜBİTAK görevden almayla ilgili, basında çıkan haberler üzerine geri adım atarak “Dergi yönetimiyle ilgili bilgi internet sitemizdeki gibidir” açıklaması yaparken, Atakuman ise iddiaları yanıtsız bıraktı.
Dünya çapında bilimle ilgisi olmayan birçok popüler dergi bile Darwin yılı nedeniyle, evrim teorisine ilişkin özel makalelere yer verirken, daha önceki yıllarda onlarca Darwin ve evrim teorisi yazıları yayımlayan TÜBİTAK Bilim Teknik Dergisi’nin mart sayısında bu konuya yer verilmedi.
Edinilen bilgiye göre, aslında TÜBİTAK Bilim Teknik Dergisi’nin mart sayısının kapak konusu, Darwin’in 200. doğum yıldönümü nedeniyle, Darwin ve evrim kuramı olarak belirlendi. Derginin içerisinde de 15 sayfalık Darwin yazılarına yer ayrıldı. Çeşitli bilim insanından Darwin ve evrim teorisiyle ilgili yazılar istendi ve dergi çalışanları, kapak tasarımını yapıp, dosyanın bulunduğu sayfaları hazırladılar. Ancak aynı zamanda derginin yayın kurulunda bulunan Ömer Cebeci, basıma iki gün kala derginin kapağını ve içeriğini görünce tepki göstererek Darwin yazılarının dergiden çıkartılmasını istedi.
Çalışanlar, Cebeci’nin isteği ile ‘Küresel İklim Değişikliği’ konusunu kapağa çektiler. Bunun üzerine dergi yeniden yapıldı ve ‘Küresel İklim Değişikliği’ konulu kapağıyla piyasaya sürüldü.
Değişiklik nedeniyle de derginin basımı ve dağıtımı da bir hafta gecikti. Darwin ve evrim terorisi dosyası nedeniyle ilk başta 112 sayfa hazırlanan mart sayısı, son dakika değişikliği nedeniyle 96 sayfa olarak çıktı.
TÜBİTAK Bilim-Toplum Daire Başkan Vekili ve Bilim-Teknik Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Çiğdem Atakuman, yazıların çıkarıldığı sırada şehir dışında bir toplantıda bulunuyordu. Ömer Cebeci, Atakuman’ı arayarak, yazıları çıkarmaya karar verdiğini, dergide böyle yazı olamayacağını, istemediğini söyledi. Atakuman’ın görevden alınarak, başka birime gönderileceğini söyleyen Cebeci, konuyu ‘yetkili mercilere’ ileteceğini de ifade etti.
Radikal’in ulaştığı Atakuman, devlet memuru olduğunu soruları yanıtlamayacağını belirterek, “Ben bilim insanıyım, bunu neden böyle olmuş olabileceğini bilemem. Ben bilimle uğraşırım. Neden böyle olmuş olabileceği konusunda benim açıklama yapabilecek bilgim yok” demekle yetindi.
TÜBİTAK Basın ve Halkla İlişkiler’i, Radikal Gazetesinin sorusu üzerine “Yönetimimiz internet sitemizdeki gibidir” dedi. İnternet sitesinde, Atakuman hâlâ derginin genel yayın yönetmeni olarak görülüyor.
TÜBİTAK ve Bilim Teknik Dergisi ile ilgili çevreler, yeni yönetimle birlikte politik bir dergi olmaya zorlandığını savunuyor. TÜBİTAK Başkan Yardımcısı Ömer Cebeci’nin derginin yayın politikalarına doğrudan müdahale ettiği bildirilirken, bazı yayın kurulu üyeleri, kendilerinin sürece konu belirlendikten, yazılar hazırlandıktan sonra dahil edildiklerine dikkat çektiler. Darwin ve evrim yazılarına müdahale edilmesi bilim çevrelerinde, “TÜBİTAK bu kadar siyasileşince olacağı buydu” yorumlarına neden oldu.
Darwin sansüründe TÜBİTAK’tan geri adım
Bilim ve Teknik dergisinin Darwin ve Evrim Teorisi konulu sayısının TÜBİTAK yönetiminin sansürüne uğramasının ardından ağır tepkilerle karşılaşan kurum geri adım attı ve derginin bir sayısının Darwin’e ayırılacağını açıkladı.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumundan (TÜBİTAK) yapılan açıklamada kurum tarafından yayınlanan Bilim ve Teknik dergisinin Mart sayısında yapılan değişikliğin Darwin sansürü olmadığı iddia edildi.
Yapılan açıklamada, Mart 2009 sayısında ‘Küresel iklim değişikliği’ ana temasının işlenmesi kararlaştırıldığı ve sonrasında dergiye konusu Darwin ve Evrim Teorisi olan 16 sayfalık bir bölüm eklendiği savunuldu. Açıklamada, derginin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü ve Yayın Yönetmeni Dr. Çiğdem Atakuman’ın “yetkisini aşarak derginin içeriği ve kapağına müdahalede bulunduğu” ve Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Ömer Cebeci’nin bu müdahaleyi geri çevirdiği iddia edildi.
“Atakuman düzeltmeyi kendi inisiyatifiyle yaptı” iddiası
Bunun ardından derginin kapağının ve içeriğinin “Küresel iklim değişikliği” olarak yeniden kurgulandığı, bu işlemlerin de Dr. Atakuman tarafından “yaptığı yanlışlığın farkına vararak kendi inisiyatifiyle” yerine getirildiği iddia edildi. Atakuman’ın görevden alınması konusunda da “Dr. Atakuman’ın daha önceki dönemlerde de sergilediği yetki aşımı ile ilgili olaylar da göz önüne alınarak, kendisine kurum içinde birim değişikliği önerilmiştir” denildi.
Açıklamada ayrıca “Darwin Yılı olan 2009 yılında da konunun Bilim ve Teknik Dergisi’nde detaylı ve yeterli olarak ele alınacağı” ve “Bilim ve Teknik Dergisi’nin bir sayısı bu konuya tahsis edileceği” ifade edildi.
Görevden alınan Dr. Çiğdem Atakuman ise sessizliğini koruyor.
haber 13. 03. 2009 sol