Bir zaman da böyle geçsin, pusula
durmadan dönüp dursun: Şimdi
neredeyim? Yüksek Düş´ün içinde,
sarsıntı, soğuk ter, gırtlağımda
bir güz mührü, neredeyim ki azalıyorum
gecede, yükseliyor simsiyah kanım.
Bir zaman da böyle geçti, pusula
durmadan döndü ve durmadan durdu:
Şimdi buradayım: Kâğıtla kalem
arasında titrek, kararsız, bir sınır
varsa beni benden ayıracak, tam da
kanın mürekkebe dönüp kuruduğu
yerdeyim. [Yanlış Mesel]
Amazon
Gecemden uykuyu söküp aldılar,
yüzümden gamzeyi: Aynalara
durdum günden güne,
boy aynalarına serdim poşumu,
vitrinden vitrine bir cinnet,
gezdim: Mevsim sonu gelirken
mankenler bile çıplak, tamamdı.
Geceme uyku verdiler sonra,
göğsümdem söküp aldılar kem
yengeci: Gidip geliyordum ki
eksik
sisli aynaların içinde, duydum
Yengeç’in kırbaçsı sesini:
“Neslihan bir Amazon şimdi”
Aztek Yılı Biterken
Bırak, gelsin: ışık, ses, temas:
Sen sis nedir bilir misin?
Avlandığım ıssız akşamlar,
kıpırtısız binlerce yaprak
ve erketede bekleyen rüzgar
hatırlıyorum herşeyi bir
bir unutuyorum herşeyi:
Bu gam, bu dövme, Ave Maria
ve kuşların toparlanma çağı:
Güneş batarken başını kaldırıp
kısık gözleriyle gökyüzünü delen
kadından kalmış bir bakış
hızla akıyor içimden.
Karanlığın sonuna gittim ben.
Orada pencereler dilsiz
kapılar sürgülüyken bağırdım:
Yankı dönüp geldi ve vurdu
yüzüme: Çöktüysem, tortu, dibime
kimse sallanmasın artık.
Albino
kaç gece kaç gün geçti bilmem;
bembeyaz denizin üzerinden uçarı
bir kabuk, uzun, arşa yükselen
albino dalgaların savurduğu kör
bir lekeydim: yorgun, korkusunu
çoktan terketmiş, hem iki boşluk
duygusu arasında sonsuz kuş, hem
kuyunun dibinde soluksuz karanlık
hayvanı, bekledim, kaç gece kaç gün
geçti bilmeden çoktan geçmişken
kendimden an geldi koptum hepten,
çekildim uzaktaki bir noktaya doğru,
içimden geçen eksen mi kırılmıştı,
gövdemi tutan yay mı oynamıştı
kökündeki yerinden bilemedim:
kaçıncı gecenin sabahıydı doğmadı
güneş, bana gönderilen tufanın
ardından gelen siyah bir gündü, uyandım.
Enis Batur
İlk yazısı 1970’de, ilk kitapları 1973’te yayımlandı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Dairesi Başkanlığını (1979-1980), Milliyet’in kültür servisi ve yan yayınlar yöneticiliğini (1983-1984), Milliyet Büyük Ansiklopedi’nin (1986) ve Dönemli Yayıncılık’ın genel yayın yönetmenliğini (1987-1988) yaptı; 1988’den beri Yapı Kredi Yayınları’nda çalışıyor.
Yazı, Oluşum, MEB, Tan, Gergedan, Şehir, Sanat Dünyamız, Kitap-lık, Cogito, Arredemento Dekorasyon, Fol gibi dergilerin hazırlanışında sorumluluklar üstlendi; Remzi Kitabevi’nin (1990-1993), TRT’deki “Okudukça” programının (1994-1999) yayın danışmanlığını yaptı; Açık Radyo’nun kuruluşuna katkıda bulundu ve “Şifa, Şifre, Deşifre” programını gerçekleştirdi; Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO)’nun “Göreme’den İstanbul’a kültür mirasımız” kampanyasını (1984) yönetti, Cumhuriyet, Milliyet, Dünya, Aydınlık gazetelerinde, Yeni Gündem, P-Eki, Express, 2000’e Doğru dergilerinde 1978-1998 arası düzenli haftalık yazılar yazdı; yurtdışındaki çeşitli dergilerde ürünleri yayımlandı: Poesia, Il Ebbro Quaterno, Letters Internationales, Quarterly West, Tabaccaria, Podium, Kelk, Connaissance des Arts, Talismen, Didale.
Şiirleriyle Cemal Süreya, Altın Portakal, Sibilla Aleramo, Necatigil ödüllerini, denemeleriyle TDK ödülünü kazandı.
Kitaplarından Opera üzerine Ahmet Oktay’ın kitabı İsrafil’in Sûru ve bir sempozyumun bildirilerini biraraya getiren “Opera Odağında Enis Batur Şiiri”, yapıtları üzerine yazılmış yazılardan bir seçmeyi derleyen “Otuz Kuş Bakışı”, Hatice Aynur’un hazırladığı “Enis Batur Bibliyografyası 1970-1995”, Esra Ermert’in yazdığı “Gen Haritası:Enis Batur Şiiri’nde Kullanım Sıklığı ve Köken Temelinde Sözcük Taraması” ve Cem Akaş’ın “Belkienisbatur” adlı eserleri hakkındaki başlıca kaynaklardır.
Batur, 1998-1999 akademik yılından 2002-2003 eğitim ve öğretim yılına dek Galatasaray Üniversitesi’nde ders verdi. 2008 yılında Epsilon Beta edebiyat topluluğunu kurdu, topluluğun ilk ürünü olan “Centuria %45-Epsilon Beta” başlıklı kitap 2009 ylında yayınlandı.
Eserleri [değiştir]
1. Şiir
Papirüs, Mürekkep, Tüy: Seçme Şiirler 1973-2002 (YKY: 2002, ISBN 975-08-0420-1) 1.1. Lirik Şiirler
Tuğralar: Lirik Şiirler 1973-1984 (1985 / Üçüncü basım: Remzi Kitabevi: 1993, ISBN 975-14-0424-X)
Perişey (1992 / Üçüncü basım: Altıkırkbeş Yayın, 1998)
Kanat Hareketleri: Lirik Şiirler 1993-1999 (Altıkırkbeş Yayın: 2000)
Darb ve Mesel -Arka Şiirler (Altıkırkbeş Yayın: 1995)
1.2. Dramatik Şiirler
Doğu – Batı Dîvanı (YKY: 1997, ISBN 975-363-654-7)
Ağırlaştırıcı Sebepler Dîvanı (Altıkırkbeş Yayın: 2003)
1.3. Yazı Şiirler
Nil (1975 / Dördüncü basım: Altıkırkbeş Yayın: 1998)
İblise Göre İncil (1979 / Dördüncü basım: Altıkırkbeş Yayın: 2001)
Kandil (1981 / Dördüncü basım: Altıkırkbeş Yayın: 2001)
Sarnıç (1985 / Dördüncü basım: Altıkırkbeş Yayın: 1996)
Koma Provaları (Altıkırkbeş Yayın: 1990)
Sütte Ne Çok Kan (Altıkırkbeş Yayın: 1998)
Opera 1 – 4004 (Altıkırkbeş Yayın: 1996)
Abdal Düşü: Düzyazı Şiirler 1998-2002 (Altıkırkbeş Yayın: 2003, ISBN 975-8467-73-5)
1.4. Deneysel Metinler
Ondört+X+4 deneysel metin (Tipografik yorum: Savaş Çekiç) (C Yayınları: 1994)
1.5. Şiir Alıştırmaları
Taşrada Ölüm Dirim Hazırlıkları (Oğlak Yayınları: 1995)
Not: Ayrıca, Yazılar ve Tuğralar Şiirler 1973-1987 (B/F/S Yayınları: 1987).
2. Düzyazı
2.1. Yazınsal / Eleştirel Denemeler
Şiir ve İdeoloji (1979 / İkinci basım: Mitos Yayıncılık: 1992)
Yazının Ucu Yazınsal Denemeler 1976-1993 (YKY:1993, ISBN 975-363-221-5)
E/Babil Yazıları (YKY: 1995, ISBN 975-363-389-0)
Seyrûsefer Defteri (YKY: 1997, ISBN 975-363-470-6)
Aciz Çağ, Faltaşları (YKY: 1998, ISBN 975-363-815-9)
Smokinli Berduş: Şiir Yazıları 1974-2000 (YKY: 2001, ISBN 975-08-0234-9)
Patates (Sel Yayıncılık: 2003, ISBN 975-570-199-7
2.2. Özel Ansiklopedi
Kediler Krallara Bakabilir (1990 / Üçüncü basım: Sel Yayıncılık: 2002, ISBN 975-570-157-5)
Gönderen: Enis Batur (1991 / İkinci basım: Sel Yayıncılık: 2000, ISBN 975-570-104-4)
Kırkpare (1993 / İkinci basım: Sel Yayıncılık: 2001, ISBN 975-570-125-7)
Su, Tüyün Üzerinde Bekler (1999 / Fevkalâde genişletilmiş 2. Baskı: Sel Yayıncılık: 2003, ISBN 975-570-074-9)
Kurşunkalem Portreler (1999 / İkinci basım: Sel Yayıncılık: 2000, ISBN 975-570-092-7)
Yazboz ( Sel Yayıncılık: 2001, ISBN 975-570-115-X)
2.3. Günebakan Yazılar / Söyleşiler
Günebakan I: Alternatif: Aydın (Ark Yayınları: 1995, ISBN 975-7260-11-8)
Günebakan II: Saatsiz Maarif Takvimi (Ark Yayınları: 1995, ISBN 975-7260-12-6)
Söz’lük (Düzlem Yayınları: 1992)
Türkiye’nin Üçlemi (Papirüs Yayınevi: 1998, ISBN 975-6999-40-3)
2.4. Başkalaşımlar
Başkalaşımlar I-X (1992 / İkinci basım: YKY: 2000, ISBN 975-363-054-9)
Başkalaşımlar XI-XX (YKY: 2000, ISBN 975-08-0243-8)
2.5. “İçbükeyler”: Gezi, Günlük
Yolcu (İyi Şeyler Yayıncılık: 1996, ISBN 975-563-048-1)
İki Deniz Arası Siyah Topraklar ve Kesif ve ¿ (1996, 1997 / Genişletilmiş İkinci Basım: YKY: 2002, ISBN 975-363-618-0)
Issız Dönme Dolap (YKY: 1998, ISBN 975-363-817-5)
Amerika Büyük Bir Şaka, Sevgili Frank, Ama Ona Ne Kadar Gülebiliriz? New York Seyahatı (YKY: 1999, ISBN 975-08-0184-9)
Kum Saatından Harfler: Sokulgan Okur İçin İçbükeyler (YKY: 2001, ISBN 975-08-0293-4)
Şehren’is (Literatür Yayıncılık: 2002, ISBN 975-8431-67-6)
Başka Yollar (YKY: 2002, ISBN 975-08-0462-7)
Bekçi (Oğlak Yayınları: 2003, ISBN 975-329-407-7)
Mazruf ( Okuyanus: 2004, ISBN 975-8420-86-0)
PARİS, ecekent (YKY: 2003, ISBN 975-08-0687-5)
2.6. “Yapılmış Kitaplar”
Bu Kalem Bukalemun (1986 / İkinci basım: YKY: 1997, ISBN 975-363-693-8)
Bu Kalem Melûn ( YKY: 1997, ISBN 975-363-694-6)
Bu Kalem Un (ufak) ( Okuyanus: 2004, ISBN 975-8420-92-5)
2.7. “Roman Denemeleri”
Acı Bilgi: Fugue Sanatı Üzerine Bir Roman Denemesi ( YKY: 2000, ISBN 975-08-0213-6)
Elma: Örgü Teknikleri Üzerine Bir Roman Denemesi ( Sel Yayıncılık: 2001, ISBN 975-570-144-3)
Bir Varmış Bir Okmuş: Sözümona Düzmece bir Wilhelm Tell Hikâyesi ( Sel Yayıncılık: 2002, ISBN 975-570-179-6)
Kravat ( Sel Yayıncılık: 2003, ISBN 975-570-188-5)
2.8. Sanat Kitapları
Fatma Tülin / Bir (İki) Sergi Öncesinden Tablolar (Sel Yayıncılık: 1999, ISBN 975-570-078-1)
İlhan Berk / Mağara Ressamı, Sapkın Nakkaş, Nâmahrem Kalem (YKY: 2000, ISBN 975-08-0004-4)
Defter (Selçuk Demirel ile birlikte) (YKY: 2001, ISBN 975-08-0289-6)
İmgeleri Kim Dinler? (YKY: 2004, ISBN 975-08-0753-7)
3. Antoloji
Kara Mizah Antolojisi (Hil Yayın: 1987)
Modern Dünya Edebiyatı Antolojisi (Dönemli Yayıncılık: 1988)
Gütenberg Gökadasına Gezi (YKY: 1992, ISBN 975-363-070-0)
Unutulmuş Şiirler Antolojisi (YKY: 1994)
Modernizmin Serüveni: Bir “Temel Metinler” Seçkisi 1840-1990 (YKY: 1997, ISBN 975-363-632-6)
Râbia Hâtun: “Tuhaf Bir Kıyâmet” + 41 Şiir (YKY: 2000, ISBN 975-08-0251-9)
Sel Yayıncılık / Geceyarısı Kitapları Dizisi
Sahici Trenler İçin Oyuncak Kitap (YKY: 2003, ISBN 975-08-0694-8)
4. Şehrengiz
İstanbul İçin Şehrengiz (YKY: 1994, ISBN 975-363-005-0)
Üç İzmir (YKY: 1994, ISBN 975-363-107-3)
Ankara Ankara (YKY: 1994 , ISBN 975-363-230-4)