Anadolu halkının otantik performanslarından oluşan ve Nezih Ünen’in yönettiği müzikal belgesel film, 27. İstanbul Film Festivali kapsamında 17 Nisan perşembe günü Beyoğlu Sineması’nda gösterildi. Sonbaharda sinemalarda vizyona girecek olan bu film, bir çok uygarlığa beşiklik eden Anadolu’nun on bin yılı aşan geçmişinden kalma egzotik mekanları ile insanları arasında yaşanan bir müzikal yolculuğun serüveni. Ünen, çalışmasında Anadolu’nun zengin kültürlerini müzik, dans ve ritüeller temelinde keşfediyor. Bu anlamda Anadolu’nun Kayıp Şarkıları, bir belgesel-müzikal proje olarak türünün ilk örneği sayılabilir. Sema dönen dervişlerden dengbejlere,
pamuk işçileri iş şarkılarından süryani ilahilerine kadar her türlü zenginliğini bünyesinde barındıran “Anadolu’nun Kayıp Şarkıları” yakınımızdaki uzaklara dair alışılmadık performanslarla dikkat çekiyor.
Emperyalist ülkelerin dayattığı kar mantığı üzerine kurulu tüketim kültürünün bir çok araç ile günden güne daha fazla insanın yaşamına girmesi sonucu kendi kültürüne yabancılaşmış, kendi kültürel birikimini küçük gören toplumların oluşmasına sebep oldu. Buna karşı son yıllarda bazı akademistlerin modern bilimsel yöntemlerle yerel halk kültürüne yönelmesi ve günümüz sanatçılarının taşra kültürünün sanatsal birikimini araştırmaya başlaması gerçekten sevindirici bir durumdur.
Özellikle sanayi temelli kent kültürünün geleneksel argümanlara karşı dışlayıcı tavrı popüler kültüre alan açmanın dışında “modernleşme” süreci içerisinde geride bıraktığımız birikimin kalitesini yeniden sorgulamamıza sebep oluyor. Bu açıdan uzun zamandır sergilenmesini beklediğimiz Nezih Ünen’in bu projesi, “Anadolu’nun Kayıp Şarkıları” gerçekten üzerinde durulması ve izlenmesi gereken bir proje.
Yapım
2002 yılında çalışmalarına başlan filmin yapım sürecinde Anadolu iki defa tamamen gezilmiş. Anadolu’nun bütün bölgelerini kapsamaya çalışılmış. Ancak yapılan elemeler sonucunda filmde yer bulanlar kayıtlar kısaca şöyle:
Düzce’de Çerkes oyunları
Tokat’ta semah ve türkü
Trabzon’da Horon
Rize’de Hemşin türküleri ve atma türkü
Artvin’de çoksesli gürcü şarkıları
Kars’ta aşık atışması ve çoban’ın aşk şarkısı
Bingöl’de Kartal Dansı
Tunceli’de Kızılbaş türküsü
Muşta Dengbej
Diyarbakır’da pamuk işçileri iş şarkısı
Mardin’de süryani ilahileri
Midyat’ta halk şarkıları ve Harran’dan görüntüler
Urfa’da gazel
Gaziantep’te Barak havası
Hatay’da ipek üreticisi ozan
Silifke’de türkü ve Kırtıl semahı
Kırıkkale’de Bozlak
Denizli’de Karacaoğlan türküsü ve zeybek
Burdur’da yörük kemane ve sipsi ile Aşık-Maşuk oyunu
Muğla’da roman davul-zurna
Bursa’da kılıç kalkan
Korserden kısa bir kesit
ellerine sağlık bu belgeselde emeği geçen herkesin. bize yıllardır zıppırları süsbardaklarını izlettiler halende öyle önemli olan doğal gerçek ve gizli… olanı göstermek yaşatmak… gerçekten çok duygulandım tekrar teşekkürler
Filmin tamamı bu kadar mı yoksa devamı var mı?
Cvp: Bu filmin fragmanı yani tanıtım amaçlı bir kesit
tüylerinizin diken diken olduğunu hissedecek, içinizden derinlerden birşeyler bulduğunuzu farkedeceksiniz. Özellikle bu coğrafya insanlarının kaçırmaması gereken bir fırsat
ya neden urfa da gösterime girmedi bu film