Böylece bu kadın giyindi mi soyundu mu bilemeyen seyirci doğruyu söylemek gerekirse, onun hiçbir şey yapmadığının farkında değildir, çünkü yüzündeki ifadenin de incelikle vurguladığı ağır, rahatsız devinimler onun kararlı profesyonelliğini gösterir ve bugün eğitim el kitaplarında bile bir kurala bağlanmış büyük bir geleneği izler; böylece hiçbir şey beklenmedik değildir, hiçbir şey ayartıcı değildir.
Gereğinden fazla, önceden tahmin edilemeyen bir kurnazlıkla yedekte tutulan bir kösnüllükle, son saldırı için vahşice eğilip bükülmelerle bitirdikleri girişte sundukları masumiyetlerini doğru olarak ölçmeyi bilen öteki büyük striptiz ustası kadınların (özetle, bir diyalektiğin, Batı türü soyunmanın ustaları) teknikleriyle karşılaştırıldığında, Lily Niagara’nın tekniği çoktan tükenmiş ve katı’dır. Akla yakın bir düşünüşle, Moravia’nın La noia’sındaki Cecilia’yı akla getirir. Kefaret öder gibi katlanılan bir hüner çeşnisi katılmış, kayıtsızlıktan oluşan can sıkıcı bir cinsellik.
Lily Niagara o zaman en üst düzeyde bir striptiz gösterebilmeyi ister. Hiç Kimseyi Hedef almayan, kalabalığa, sözverilerde bulunan fakat son anda bunu geri alan bir baştan çıkarma görünümü sunmaz; daha çok, son eşîği aşar ve baştan çıkarma sözverısini bile inkar eder. Bunun için de, geleneksel striptiz, onu sevenlerde gizemli bir yoksunluk duygusu kışkırtan bir geri çekilme olduğu hemen anlaşılan bir çiftleşme iması ise, Lily Niagara’nın striptizi yeni çömezlerinin küstahlıklarını cezalandırır söz verilen gerçekliğin sadece bakıp düşünmek için olduğunu, sessiz bir hareketsizlik içinde yapılması gerektiği için bu düşünmeden tam olarak yararlanmanın bile yasaklandığını açıklar onlara. Bununla birlikte Lily Niagara’nın Bizans sanatı, geleneksel striptizin alışılmış yapısını ve onun simgesel doğasını korur.
Ancak baştan aşağı kötü şöhretli bazı boite’larda{14} gösterinin sonunda göstericiyi kendini satmaya ikna edebilirsiniz. Crazy Horse’ta, fotoğraf satın almak istemenin uygun bir şey olmadığı size büyük bir incelikle söylenir. Görülecek olan şey yalnızca bir-iki dakikalığına sahnenin sihirli alanında belirir. Önde gelen tiyatrolarda satışta olan yayınların bazılarını zenginleştiren soyunma üzerine yazılar okursanız, çıplak dansözün mesleğini genellikle tam bir özen içinde yerine getirdiğini, özel yaşamında kendini ev içi tutkulara, işine gelip giderken kendine eşlik eden bir nişanlıya ya da aşılamaz duvarlar gerisinde sorgusuz sualsiz bağlı olduğu kıskanç bir kocaya veren biri olduğunu anlarsınız. Bunun ucuz bir hile olduğu da düşünülmemelidir. Bununla birlikte, cesur ve daha masum Belle Epoque’ta, yöneticiler, müşterilerini, primadonnaların genelde olduğu kadar özelde de açgözlü canavarlar, adam ve servet yiyiciler, yatak odasında en ağza alınmaz incelikte bir dil konuşan rahibeler olduklarına inandırmak için neler neler yapardır.
Ama Belle Epoque o tantanalı, pahalı günahkarlığı zengin yönetici sınıfa, tiyatronun ve tiyatro sonrasının önünde eğilmek zorunda olduğu kimselere, nesnelerin tümel mülkiyetinden, devredilemez parasal ayrıcalıklarından yararlanan bir sınıfa sergilerdi.
Oldukça uygun ücretlerle ve günün her saatinde hatta ceketsiz, —giysi kuralı olmadan— hatta gösteri devamlı olduğu için üst üste iki kez izleyebileceğiniz striptiz, bu tür striptiz ortalama vatandaşa seslenir. Ve ona dinsel yoğunlaşma anları sunulurken, teolojisi üstü örtülü olarak verilir, gizli inandırma biçiminde sunulur ve engizisyon da gösterilir. Bu teolojinin temeli, inançlı tapınıcının dişi zenginliğin haz verici maddelerine hayran olabileceği ama onlardan yararlanamayacağıdır, çünkü böyle bir kullanım onun elinde değildir. Eğer isterse, toplumun ona bağışladığı ve yazgının ona ayırdığı kadınları kullanabilir. Takat Crazy Horse’taki kurnazca bir uyarı, eve döndüğünde karısını yetersiz bulursa, onu, yönetimin öğrenciler ve ev kadınları için örgütlediği davranış ve pandomim kurslarına yazdırabileceği konusunda uyarır. Böyle kursların gerçekte olup olmadığı, müşterinin kendi yarısına, yanı eşine böyle bir öneri götürüp götüremeyeceği kesin değildir; önemli olan kuşku tohumunun: Striptizi yapan dişi Kadın ise karısının başka bir şey olduğu, ama eğer karısı Kadınsa o zaman striptiz yapan dişinin daha fazla, diyelim Dişi İlke, seks, vecit, günah ya da göz kamaştırıcılık gibi bir şey olması gerektiği konusunun kafasına ekilmiş olmasıdır. Her durumda, o kadın, kendisine, yani seyirciye verilmeyen, yasaklanan şeydir; gözünden kaçan temel öğedir, yapamadığı vecdîn hedefidir, içinde hapsedilen zafer duygusudur, duyguların bütünlüğü ve söylentilerden tanıdığı dünyaya egemenliktir. Tipik striptiz ilişkisi, kendisinin doyum olanaklarının eksiksiz görünümünü sunmuş olan kadının kesinlikle tüketim için olmasını gerektirir. Concert Mayol’da dağıtılmış olan bir kitapçık, her şeye karşın açıklayıcı bir giriş bölümü içeriyor. Kabaca diyor ki, spot ışıkları altında, kendini sinirli ve arzulu seyircilerin dimdik bakışlarına sunarken, çıplak kadının zaferi, onların o anda kendisini kendi bildik öğünleriyle karşılaştırdıklarını ustaca biliyor olmasından geliyordur; yani, zaferinde ötekilerin aşağılanması vardır, oysa seyredenlerin aldığı zevk, temelde törenin özü olarak hissedilen, acısı duyulan ve kabul edilen kendi aşağılanmalarından ibarettir.
Ruhbilimsel yönden konuşursak, striptiz ilişkisi sadomazoşisttir, toplumsal olarak bu sadomazoşizm, gerçekleştirilen eğitsel tören için esastır. Striptiz, sinirliliği arayan ve kabul eden seyirciye, üretim araçlarını elinde tutmadığını bilinçdışı olarak öğretir.
Ama toplumsal yönden inkar edilmez bir kast hiyerarşisini (ya da dilerseniz, sınıf diyelim) ortaya koyuyorsa, metafiziksel olarak strpitiz seyirciyi, kullanımında olan hazları tam da doğaları gereği kendisinin sahip olamayacağı hazlarla karşılaştırmaya götürür: Kendi gerçekliğini idealle, kendi kadınlarını Kadınlıkla, kendi cinsel yaşantısını Cinsellikle, sahip olduğu çıplakları hiçbir zaman bilemeyeceği hiper Afrodit Çıplaklığıyla. Sonra mağaraya geri dönmek ve duvardaki gölgelerle, kendisine bağışlananlarla yetinmek zorundadır. Böylece bilinçdışı bir çözümlemeyle, Stiriptiz, Platoncu durumu toplumsal baskı gerçekliğine ve öteki-yöne geri döndürür.
Politik yaşamın kumanda düğmelerinin kendi elinde olmayışı, yaşantılarının, kalıbını değiştiremeyeceği biri idealar ülkesince onaylanmış olmasının da desteğiyle, striptiz seyircisi, konumunu var olan düzende değişmez ve katı bir öğe olarak saptayan katartik törenden sonra, sakin her günkü sorumluluklarına dönebilir; Crazy Horse’tan daha az soru yerler (yetkinliğin son aşaması, Zen keşişlerinin manastırı) orada gördüğü şeylerin imgelerini yanında götürmesine; insanlık durumunu, adanışının ve yalnılığının akla getireceği günahkar uygulamalarla avutmasına izin verecektir.
1960
Umberto Eco
Yanlış Okumalar
