Akıl insanın yakasını bırakıyor mu? Fakat, afla birlikte şartları da düzeltmek gerekiyor albayım. Yoksa serbest bırakılanlar ümitsizlikten, yapacak başka bir şey olmamasından, bir şey yapmak gerektiği için, bir şey yapmadan yaşanamayacağı için, iyi bir şey yapmasını öğrenmedikleri için ve kötü bir şey yapmaktan başka çareleri olmadığı için aynı suçlan tekrar işlerler.
Genel af ne zaman çıkacak albayım? Hani bütün sonuçlarıyla suçları affeder ya, ne zaman kavuşacağız ona?» Gözlerini kapadı: «Genel affı görür gibi oluyorum albayım.» Gülümsedi: «Delileri de affederler mi acaba?»
«Kendini deli zannedenleri affederler belki,» dedi Hüsamettin Bey. «Başkalarına zararları dokunan delilleri de affederler mi?» «Genel bir afsa, onları da suçsuz saymaları gerekir.» «Bencillik yüzünden başkalarına bilmeden eziyet senin çıkaracağın anlaşılıyor: Sen de istediğini yaparsın.» «Kolay mı albayım? Akıl insanın yakasını bırakıyor mu? Fakat, afla birlikte şartları da düzeltmek gerekiyor albayım. Yoksa serbest bırakılanlar ümitsizlikten, yapacak başka bir şey olmamasından, bir şey yapmak gerektiği için, bir şey yapmadan yaşanamayacağı için, iyi bir şey yapmasını öğrenmedikleri için ve kötü bir şey yapmaktan başka çareleri olmadığı için aynı suçlan tekrar işlerler. Başka çare yoktur albayım. Genel af, aslında değişik bir işkence yoludur. Yoksa affederler miydi? Dünyada bedava hiç bir şey yoktur albayım.»
«Var,» dedi albay. «Sen varsın. Ve senden önemlisi, oyunlann var.» «Fakat herkesin burnundan getiriyorum.» «O başka,» dedi albay. «O, senin duyun. Bedava olmasan da burnundan getireceksin herkesin.» Güldü: «Oyuna ben de alıştım galiba.» Hikmet bağırdı.- «Onun için gerçek değilsiniz işte. Aman yarabbi! Dünyanın sonu geldi. Yazalım albayım. Başka çaremiz yok.»
Tehlikeli Oyunlar