Bilimsel Araştırmalarda Marksizmin Değeri – J. D. Bernal

Tüm bu örnekler, bugünün bilim adamının, her ne kadar kendisi farkında olmasa ve içlerinden çoğu Marksist etkilenmeye dair en ufak bir imayı bile kabul etmese de, çalışmalarını diyalektik kavramlara dayanarak yürütmeyi neredeyse kaçınılmaz gördüğünü gösterir. Bununla birlikte, kendinden emin bir Marksizm karşıtı, bunun bizi pek ileri götürmeyeceğini, çünkü modern zamanlardaki bilimsel buluşların çok büyük bir bölümünün Marksistler ya da Marksist düşünceden etkilenenlerce yapılmadığını söyleyebilir. Bu, tartışma götürmez; fakat, olsa olsa, insan düşüncesinin, benzer toplumsal etkiler altında kaçınılmaz olarak bir noktada buluşma eğilimini gösterir. Marksist olmayan bir kimsenin Marksist bir yargıya varmasının olanaklı olması gerçeği, pekala, Marksist bakış açısının yararlılığını gösteren bağımsız bir işaret olarak kabul edilebilir; fakat asla Marksist ilkelerin uygulanmasıyla bu yargıya çok daha kolay ve çabuk varılmayacağına kanıt olamaz.

Günümüz bilim adamları, Marksizmi görmezden gelmeyi ya da bilinçle ve pratikle tam olarak özümsendiğinde, dünyayı anlama ve böylece fiziksel ve toplumsal sorunlarımızın üstesinden gelmek için gerekli kolektif yetimizde yeni bir sıçramaya yol açacak olan düşünce yöntemlerinden kendilerini mahrum bırakmayı artık göze alamıyorlar. Bugüne kadar, Sovyetler Birliği dışında, yüzeysel bir Marksizm bilgisinden fazlasına sahip olan bilim işçilerinin sayısı bir elin parmaklarını geçmiyordu ve onlar arasında da Marksist görüşler ancak savaşın hemen öncesindeki yıllarda kavranmaya başlamıştı. Buna karşın, Joliot-Curie, Haldane ve Gordon Childe gibi pek çok Marksist mesleklerinde önde gelen isimlerdi.

Bununla birlikte, diyalektik materyalizmin bilimde uygulanmasının ilk sonuçlarını Sovyetler Birliği’nde görüyoruz. Sovyetler Birliği’nde sürmekte olan bilimsel çalışma, başka yerlerde ve başka zamanlarda kullanılan aynı türden gereçlerle, aynı içsel çözümleme ve tümevarım mantığıyla yürütülmektedir. Diyalektik materyalizm, bilimin gerektirdiği titizliğin yerini tutacak bir yedek değildir. O, neyin bulunması gerektiği konusunda yol göstererek ve bu buluşları etkili kılmak için gerekli araçları sağlayarak bilime etkide bulunur. Diğer bir deyişle, bilimsel ilerlemenin taktiklerinden çok stratejisiyle ilgilidir. Bu, onun ayrıntılı bilimsel çalışmayla hiçbir ilişkisi olmadığı anlamına gelmez; fakat buradaki etkisi dolaylıdır. İyi bir Marksist daha açık görebilmeli, insanların burunlarının dibindeki şeyleri bile görmelerine engel olan önyargılardan ve geleneksel görüşlerden kaçınabilmelidir.

J. D. Bernal
Marksizm ve Bilim