1903 yılında Macaristan’da doğan Politzer, genç yaşta ülkesini terk ederek Fransa’da yaşamaya başladı. 1930 yılına kadar felsefe öğretmenliği yapan George Politzer, bu arada resmi burjuva ideolojisi haline getirilmeye çalışılan ve akademik çevrelerde göklere çıkarılan Bergsenizmin gerçek karakterini açıklayan eserini yazarak, ilerici felsefeyi savundu. 1930 yılında Paris İşçi Üniversitesi’nde Diyalektik Materyalizm dersleri vermeye başlayan Politzer, bu görevini savaş yıllarının başına kadar sürdürdü. 1942 yılında kurşuna dizilerek öldürüldü.
Mükemmel ve inatçı kararlılığı sayesinde ve militanlığına karşın Politzer, Sardinya’lı felsefeci Antonio Gramsci gibi, Fransa içinde ve dışında bir çok aydına ilham kaynağı oldu. Buna karşın militan yönelimi resmi ve akademik felsefeciler ve tarihçiler tarafından hoşgörülmedi ve hafifsendi. Oldukça açık ve öğretici bir tarzda yazılmış olan eserleri geniş bir kabul gördü.
Öğrencileri tarafından alınan notlara dayanan ve ölümünden sonra yayınlanan eseri Felsefenin Temel İlkeleri (Principes Élémentaires de Philosophie) Türkiye’de de geniş bir okuyucu kitlesi bulan ve 12 Eylül darbesi sonrasında yasaklanan ilk kitap oldu.
Georges Politzer
Georges Politzer (d. 3 Mayıs1903- ö. 23 Mayıs1942), Macar kökenli Fransızmarksist yazar ve felsefecidir. “Kızıl Kafalı Filozof” olarak tanınır. Bugünkü Romanya’nın Nagyvárad (Oradea) kentinde doğmuştur.
Yaşam Öyküsü
Politzer daha 1919 yılındaki Macar ayaklanması sırasında aktivist olmuştu. Béla Kun yönetimindeki komünist konsey cumhuriyetinin yenilgiye uğramasından sonra ülke Avusturya-Macaristan amirali Miklós Horthy’nin baskıcı egemenliği altına girerken, Politzer de 17 yaşında sürgüne gitmek zorunda kaldı.
Viyana’da Sigmund Freud ve Sándor Ferenczi ile tanıştıktan sonra 1921 yılında Paris’e yerleşti. Beş yıl sonra felsefeninkilere varana kadar bütün akademik literatürü okumuştu. 1929 ve 1931 yılları arasında Fransız Komünist Partisi’ne katıldı.
1930 yılının başında Fransız Komünist Partisi1939’da Alman işgaline kadar faaliyet gösterecek olan Paris İşçi Üniversitesi’ni kurmuştu. Bu üniversitedeki faaliyeti sırasında Politzer Diyalektik-Materyalizm derslerini üstlendi.
Marx ve Lenin’in taraftarı olarak psikolojiyle ilgilendi. Bu alanın özellikle somut görünümlerini ön plana çıkartırken, geleneksel psikolojiyi soyut olarak değerlendiriyordu. Başlarda Freud’un geliştirdiği psikanaliz teorisine ve onun uygulanma olanaklarına büyük ilgi gösterdi. Ancak zamanla komünist partinin psikanalize karşı tutumunun da etkisi altında psikanalizden uzaklaştı. Bu dönemde Saint-Maur Lisesi’nde felsefe öğretmeni olarak çalışıyordu.
Nazi Almanyası’nın Fransa’yı işgali sırasında 1940 yılındaki seferberlikte Paris’te görevlendirildi. Komünist Partisinin gizli önderliğine bağlı kaldı. Temmuz 1940’da seferberlik bittikten sonra, illegal bir gazetenin yayıncıları arasında yer aldı.
Dünyaca ünlü fizikçi, Politzer’in dostu ve yoldaşı Paul Langevin’in Ekim 1940’da tutuklanması üzerine fizikçinin tutuklandığını bildiren ve İkinci Dünya Savaşı boyunca faşizmin suçlarını ifşa eden Özgür Üniversite’nin (L’Université Libre) ilk sayısını yayınladı. L’Université Libre 1940 ve 1941 yıllarında tekrar yayınlandı.
Şubat 1942’de Politzer kendisi gibi bir direnişçi ve komünist olan eşi Mai’yle birlikte tutuklandı. 20 Mart1942’de Nazi işgalcilere teslim edildi ve ağır işkenceden geçti. İllegal bir Fransızca akademik dergi yayınlamaya başlamasından kısa süre sonra, 23 Mayıs1942’de kurşuna dizilerek idam edildi. Eşi Mai Auschwitz imha kampına gönderildi ve Mart 1943’de orada öldü.
Savaş Sonrası Çatışmalar
Bir aydın olarak kişiliğini hiçbir zaman işçi sınıfından ve onun ideolojisinden ayrı tutmadı, pratikte de en büyük fedakârlıkları gösterdi. Antifaşist konumuna ve kurşuna dizilerek öldürülmesine karşın, savaştan sonra Politzer aktif bir direniş savaşçısı olarak kabul edilmedi.
L’Université Libre Fransa’nın kurtuluşundan sonra Yeni Üniversite (Université Nouvelle) adıyla yeniden yayınlandı.
Eserleri
Psikolojinin Temellerinin Eleştirisi (Critique des Fondements de la Psychologie), 1928
Bergsonculuk, Felsefi bir Mistifikasyon(Le Bergsonisme, une Mystification Philosophique), Éditions Sociales
Kan ve Altın (Sang et Or) ya da Kana Yenilmiş Altın (L’Or Vaincu par le Sang), Kasım 1940
20. Yüzyılda Devrim ve Karşı Devrim (Révolution et Contre-révolution au XXè Siècle), Éditions Sociales, Mart 1941
Felsefe’nin Temel İlkeleri (Principes Élémentaires de Philosophie), l’Université Ouvrière’de 1935-1936 yıllarında verilen bir dersin notları.
Yazılar 1 Felsefe ve Mitler (Écrits 1 La Philosophie et les Mythes), Éditions Sociales, 1973
Yazılar 2 Psikolojinin Temelleri (Écrits 2 Les Fondements de la Psychologie), Éditions Sociales
Bir yanıt yazın