Maden İyisin
|
Anladık iyisin,
Ama neye yarıyor iyiliğin.
.
Seni kimse satın alamaz,
Eve düşen yıldırım da
Satın alınmaz
Anladık dediğin dedik,
Ama dediğin ne?
Doğrusun, söylersin düşündüğünü,
Ama düşündüğün ne?
Yüreklisin,
Kime karşı?
Akıllısın,
Yararı kime?
Gözetmezsin kendi çıkarını,
Peki gözettiğin kimin ki?
Dostluğuna diyecek yok ya,
Dostların kimler?
.
Şimdi bizi iyi dinle:
Düşmanımızsın sen bizim
Dikeceğiz seni bir duvarın dibine
Ama madem bir sürü iyi yönün var
Dikeceğiz seni iyi bir duvarın dibine
İyi tüfeklerden çıkan
İyi kurşunlarla vuracağız seni
Sonra da gömeceğiz
İyi bir kürekle
İyi bir toprağa.
Sosyalist Şair ve Oyun Yazarı Bertolt Brecht’in; oportunist küçük burjuvalara ithaf ettiği “İyi adama bir iki soru” adlı şiiri.
“Savaşan kaybedebilir, ama savaşmayan ise çoktan kaybetmiştir”
Bertol Brecht Bavyera’nın Augsburg kentinde doğdu. Aynı zamanda yetenekli bir şair olan Brecht ilk şiirlerini 1913’te okul gazetesinde yayımladı. Bir yıl sonra ise yaşadığı kentin yerel gazetesinde yazıları çıkmaya başladı. Bir süre tıp eğitimi gördü. I. Dünya Savaşının son yılında askere alındı ve bir hastanede görev yaptı. Aynı yıl “Ölü Askerin Öyküsü” adlı bir şiir yazdı. Bu şiiri, yıllar sonra Nazilerce suçlanarak Alman yurttaşlığından atılmasına neden oldu. Şiirlerini Die Hauspostille’de (Dua Kitabı) topladı.
1924’te Berlin’e gitti. Burada Carl Zuckmayer, Max Reinhardt ve Helena Weigel gibi dönemin ünlü sanatçılarıyla tanıştı. Bir süre sonra yetenekli bir oyuncu olan Helena Weigelle evlendi ve bu evlilik ömrünün sonuna kadar sürdü. Brecht’in oyunların pek çoğunda Weigel başrolde oynadı.
Tiyatro yönetmeni Erwin Piscator ve besteci Kurt Weill ile tanıştıktan sonra Brecht tiyatro yaşamında yeni bir adım attı. Piscatorla birlikte Jaroslav Hasekin ünlü romanı Aslan Asker Şvayk’ı sahneye uyarladıktan sonra yazdığı Adam Adamdır adlı oyunu “epik tiyatro” anlayışının ilk denemesiydi. Epik Tiyatro’da amaç düşündürmek, izleyicinin aklını kullanarak bir karara varmasını, harekete geçmesini sağlamaktır. Brecht dünyanın değişmesinden; insanların fırsat eşitliğine, düşünce özgürlüğüne sahip olduğu, adaletli bir düzenin kurulmasından yanaydı. Benimsemiş olduğu Marxist dünya görüşü doğrultusunda, böylesine bir dönüşümün gerçekleşeceğine inanıyordu.
Nazilerin yönetime gelmesiyle birlikte Brecht’in Almanya’da çalışma olanağı ortadan kalktı. 1933’te Almanya’yı terk etti. Önce İsviçre’ye, oradan Danimarka’ya gitti. 1939’a kadar kaldığı Danimarka’da Tak-tik, Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti, Galileo’nun Yaşamı, Cesaret Ana ve Çocukları gibi her biri başyapıt olan oyunlar yazdı. Sezuanın İyi İnsanını da burada yazmaya başladı.
1939’da Danimarka’nın da Nazi tehdidi altına girmesi üzerine önce Finlandiya’ya, oradan da 1941 de ABD’ye gitti. Brecht’in oyunlarından bazıları bu dönemde İngilizce’ye çevrildi ve ABD de sahnelendi. Ne var ki, bu ülkede izleyici Brecht’in oyunlarından tedirgin oldu ve ilgi göstermedi. 1947de ABD’de esen Soğuk Savaş rüzgarı, Brecht’in Amerika’ya Karşı Etkinlikleri Soruşturma Komisyonu’nca sorguya çekilmesine yol açtı.
Brecht, Alman Demokratik Cumhuriyeti yöneticilerinin çağrısı üzerine Doğu Berlin’e yerleşti ve içlerinde eşi Helena Weigelin de bulunduğu bir grup oyuncuyla 1948’de Berliner Ensemble adlı tiyatro topluluğunu kurdu. Berliner Ensemble, gerek kuramsal çalışmaları, gerek sahnelediği çok başarılı oyunlarıyla, dünya çapında ün kazanmakta gecikmedi.
Türkiye’de de tanınan ve oyunları sevilen Brecht 1956 ilkbaharında hastalandı ve bundan kısa bir süre sonra Berlin’de öldü.
