Hayatı sanatı ve eserleriyle 20’nci yüzyılın en büyük bestecisi: Dmitri Şostakoviç

Dmitriy Şostakoviç ((1906-1975 – Дми́трий Дми́триевич Шостако́вич)  SSCB döneminin ünlü bestecisi ve virtüözü. SSCB Yüksek Sovyet Milletvekili, Lenin Nişanı sahibidir. 20. yüzyılın en önemli senfonilerini yazan besteci film müziği, şarkı, caz dahil olmak üzere pek çok türde eserler verdi. 11 yaşında Komünizmle tanışan Sostakovich sonraki tüm yaşamını Komünist olarak yaşadı. Çağın büyük Rus bestecilerinden Stravinski, bir daha dönmemek üzere vatanını terk ederken, Şostakoviç, hiçbir zaman ayrılmadığı ülkesine, hep derin bir bağlılık içinde kaldı. ülkesinin sanat elçisi olarak dış dünyada kabul gördü. Yaptığı eserlerle bir çok ülkeden ödül aldı.

25 Eylül 1906’da St.Petersburg’da doğdu. Bestecinin büyükbabası Polonyalı veteriner Annesi ise bir piyanistti. Dmitriy Şostakoviç piyano derslerine dokuz yaşındayken başladı. İlk öğretmeni annesi olmuştu. Bundan sonra profesyonel öğretmenlerden dersler almaya başladı. İlk bestesi olan Devrim Kurbanlarının Anısına Cenaze Marşı’nı bu dönemde yaptı. 1919 yılında, henüz 13 yaşındayken ülkenin en iyi müzik akademisi olarak gösterilen Petrograd Konservatuarı’na başladı. Zor şartlar altında eğitimine devam ederken zaman zaman öğretmeni Leonid Nikolayev’in evinde derslere devam etti. Ailenin maddi sorunları oluşmaya başladı. 1922 yılının başlarında babası kötü beslenmeden dolayı zatüreden öldü. Annesi Sofya Vasilevna üç çocuğu ile ortada kaldı. Ancak eğitimine Alexander Glazunov’un desteğiyle devam etti. Piyanolarını sattılar fakat yeterli olmadığı için ablası Marya ile birlikte çalışmaya başladı. İlk işi bir sinemada piyano çalmaktı. Bu besteci kimliğine büyük katkı sağladı ve doğaçlama yeteneğini geliştirmiş oldu. Bu zaman zarfında vereme yakalandı, on yıl süreyle bu hastalığın etkisinde kaldı.

Şostakoviç’in yapıtları
Operaları 2 tanedir, ayrıca 1 opereti vardır:
“Burun” (1927/28, konu Gogol’dan, libretto bestecinin; ilk seslendirilişi Leningrat, 12 Ocak 1930) alm. Die Nase, ing. The Nose.
“Mtzensk İlçesi’nin Lady Macbeth”i (libretto N. Lyeskof’tan alınan konu üzerine besteci ile A. Preiss’çe, ilk seslendirilişi Leningrat, 22 Ocak 1934, New York Metropolitan Operaevi, 5 Şubat 1935) yeni biçimi “Katerina İsmailova” başlığıyla Moskova 1963. Alm. Lady Macbeth von Mtsensk/L.M. inder Kleinstadt, ing. Lady Macbeth of Mitzensk/L.M. of the District of M.
“Moskva Çeryomuşki” (operet, ilk seslendirilişi Moskova, 24 Ocak 1959).
Baleleri 3 tanedir. Ayrıca başka besteleri de bale müziği olarak kullanılmaktadır.
“Altın Çağ” (ilk seslendirilişi Leningrat 27 Ekim 1930, en ünlü parçası polka’sıdır) ing. The Golden Age, alm. Das Goldene Zeitalter.
“Bolt” (ilk seslendirilişi Leningrat 8 Nisan 1931).
“Duru Irmak” (ilk seslendirilişi Leningrat 4 haziran 1935) ing. The Limpid Brook, alm. Der klare Strom.
1. Senfoni’si (op. 10) “Kızıl ile Kara” balesinde L, Massine kd.yle 1939.
1. Yaylı Dördülü (op. 49) “Dördül” balesinde.
7. Senfoni’si (op. 60) “Leningrat Senfonisi” balesinde.
Sahne müzikleri 3 tanedir:
“Tahtakurusu” (Mayakovskiy’nin güldürüsü için, 1929) ing. The Bedbug.
“Hamlet” (1932).
İnsanlık Komedisi (Balzac’tan esinli, 1934) ing. The Human Comedy.
Konçertoları 5 tanedir.
1. Piyano Konçertosu, op. 35 (py, tp ve yaylılar için, ilk seslendirilişi Leningrat, 15 Ekim 1933).
2. Piyano Konçertosu, op. 101 (ilk seslendirilişi Moskova, 10 mayıs 1957 solist Maksim Şostakoviç).
1. Keman Konçertosu, la minör, op. 77 (ilk seslendirilişi Leningrat, 29 Ekim 1955).
2. Keman Konçertosu, op. 129 (1955).
İki Piyano için Konçertocuk, op. 94 (oğlu ile birlikte çalar).
Viyolonsel Konçertosu, op. 107, mibemol majör (ilk seslendirilişi Leningrat, 4 Ekim 1959).
Senfonileri 15 tanedir.
1. Senfoni, fa minör, op. 10 (1924-25, ilk seslendirilişi Leningrat, 12 Mayıs 1926.
2. Senfoni, si majör, op. 14 “Ekim’e” (1927, ilk seslendirilişi Leningrat, 6 Kasım 1927, sonu korolu, Ekim Devrimi’ne sungu).
3. Senfoni, mibemol majör, op. 20 “Mayıs Günü” (yada “Bir Mayıs”; ilk seslendirilişi Leningrat, 6 Kasım 1931).
4. Senfoni, op. 43 (1936, ilk seslendirilişi Moskova, 20 Ocak 1962).
5. Senfoni, re majör, op. 47 (ilk seslendirilişi Leningrat, 21 Kasım 1937).
6. Senfoni, si minör, op. 54 (1938; ilk seslendirilişi Moskova, 3 Aralık 1939).
7. Senfoni, do majör, op. 60 “Leningrat” (1941; ilk seslendirilişi Kuybişef, 5 Mart 1942).
8. Senfoni, do minör, op. 65 (1942; ilk seslendirilişi Moskova, 4 Kasım 1943).
9. Senfoni, mibemol majör, op. 70 (1945; ilk seslendirilişi Leningrat, 3 Kasım 1945).
10. Senfoni, mi minör, op. 93 (1953; ilk seslendirilişi Leningrat; 17 Aralık 1953).
11. Senfoni, sol minör, op. 103 (“1905 Yılı”, 1957; ilk seslendirilişi 30 Ekim 1957 Moskova’da ve Leningrat’ta aynı anda).
12. Senfoni, re minör, op. 112 (“1917 Yılı”, 1959; ilk seslendirilişi Leningrat 1 Ekim 1961; bir başka başlığı “Lenin Senfonisi”).
13. Senfoni, sibemol minör, op. 113 “Babi Yar” (bariton, koro ve orkestra için, Evtuşenko’nun dizeleri üzerine; ilk seslendirilişi Moskova, 20 Kasım 1965).
14. Senfoni, op. 135 (soprano, bas ve orkestra için; Batı Dünyası’nda ilk kez 1970 Haziranı Benjamin Britten yönetiminde).
15. Senfoni, la majör, op. 141 (ilk seslendirilişi Moskova 8 Ocak 1972).Şan besteleri çoktur ve genellikle Sovyet düzenine övgü niteliğindedir.
“Leningrat” (koro ile orkestra için süit; Moskovo, 15 Ekim 1942).
“Ormanların Şarkısı” (kantat, Moskova, 26 Kasım 1949) ing. Song of the Forests.
“Demokratik Görünümler” (Walt Whitman’ın 10 şiiri üzerine takım; Moskova, 10 ekim 1951) ing. Democratic Vistas (koro ile orkestra için).
“Yurdumuzun Üzerinde Güneş Parlıyor”, op. 90 (kantat) alm, Über unserer Heimat scheint die Sonne.
“Yahudi Halk Deyişlerinden”, op. 79 (soprano, alto, tenor ve orkestra için takım şarkılar) 1948 ing. From Folk Poetry alm. Aus jüdischer Volkpoesie.
“İstepan Razin’in İdamı” (kantat, ilk seslendirilişi Moskova, 28 Aralık 1964) ing. The Execution of Stepan Razin.
Orkestra besteleri, yukarıda sayılan 6 konçertosu ve 15 senfonisi dışında azdır:
“Festival Üvertürü”, op. 96 (1954).
“Unutulmayacak 1919 Yılı”, op. 89 (ing. Memorable Year 1919).
“Rus ve Kırgız Konuları üzerine Üvertür”, op. 115.
“Caz Orkestrası için Süit” (ilk seslendirilişi Leningrat, 28 Kasım 1938).
Oda müziğinde yaylı dördülleri önemlidir:
Yaylı Sekizlisi için 2 Parça, op. 11 (1925).
Piyanolu Beşli, sol minör op. 57 (py, 2 km, vla, vls; 1940).
1. Yaylı Dördül, do majör, op. 49 (1938).
2. Yaylı Dördül, la majör, op. 68.
3. Yaylı Dördül, fa majör, op. 73.
4. Yaylı Dördül, re majör, op 83 (1949).
5. Yaylı Dördül, sibemol majör, op. 92.
6. Yaylı Dördül, sol majör, op. 101.
7. Yaylı Dördül, fa diyez minör, op. 108 (1960).
8. Yaylı Dördül, do minör, op. 110 (1962).
9. Yaylı Dördül, mibemol majör, op. 117 (1963).
10. Yaylı Dördül, labemol majör, op. 118 (1964).
11. Yaylı Dördül, faminör, op. 122.
15. Yaylı Dördül, mibermol minör, op. 144.
1. Piyanolu Üçlü, mi minör, (py, km, vls).
2. Piyanolu Üçlü, mi minör, op. 67 (1944 py, km, vls).
Viyolonsel Sonatı, 40 (1934).
Keman Sonatı, op. 134.
1. Piyano Sonatı, (1926).
2. Piyano Sonatı, (1943) op. 64.
Tema ve Fügler, op. 87 (py) beşli zinciri uyarınca dizilmiş 24 tonda birer tane.
Aforizmler, op. 13 (10 parçalık süit) py.
 

Ödülleri
Sovyetler Birliği
Sosyalist Çalışkanlık Kahramanı Madalyası (1966)
Lenin Nişanı  (3 kez- 1946, 1956, 1966)
Ekim Devrimi Nişanı (1971)
Kızıl Bayrak İşçi Nişanı (1940)
Halk Kardeşliği Nişanı (1972)
SSCB Halk Sanatçısı (1954)
Lenin Ödülü (1958)
Stalin ödülü sanat dalında (11 kez- 1941, 1941, 1942, 1946, 1946, 1948, 1949, 1949, 1949, 1950, 1952)
Birleşik Devletler
Oscar , Khovanshchina için , En iyi müzik ödülü 1961
Birleşik Krallık
Altın Madalya Kraliyet Filarmoni Orkestrası (1966)
Avusturya
Avusturya Cumhuriyeti hizmetleri için gümüş şeref madalyası (1967)
Danimarka
Sonning Ödülü (1973)

Ayrıntılı bilgi için  önemli bir  kitap  

Arka kapak yazısı: Dimitriy Şostakoviç, hiç kuşku yok, 20. yüzyılın en önemli müzik adamlarından birisi. Özellikle senfonik müzik alanında çağımızın yüzakı olan sanatçının üyesi olduğu Sovyetler Birliği Komünist Partisi, ülkesi, halkı, İkinci Dünya Savaşı ve en önemlisi sanat hakkındaki düşünceleri konusunda şimdiye kadar çok şey söylendi. Öyle ki, onun inanmış bir anti-komünist olduğunu bile yazmaya cesaret edebildiler. İşte bu kitapta, Şostakoviç’in hayata ve sanata bakışı, kendi dilinden aktarılıyor

Şostakoviç’in müzik dili, özgürce kullanılmış uyuşumsuzlukla, karmaşık kontrpuan yapısına ve hatta geçici olarak 12-tona kaymasına karşın her zaman tonaliteye bağlı olmuştur. Seçmeciliği ve satirik üslubu hemen her yapıtında, en karanlık ortamda bile, bir yerlerden kendini gösterir. Şostakoviç 1960’lardan başlayarak kalp krizleri geçirir. Ancak çalışmalarını ölümüne dek aksatmaz. 9 Ağustos 1975 tarihinde 68 yaşında ölür.