Savaş ve Barış: Kırım 1853-56, daha önce de Kalan Müzikten çıkan Osmanlı Sarayı’nda Avrupa Müziği başlıklı albümün devamı nİteliğinde, ancak yepyeni bir çalışma. Bu kaydın oluşumu da ilk CD’de olduğu gibi Londra sahatlarının tozlu raflarına, Avrupa arşivlerinin hiç girilmemiş köşelerine dayanıyor. Kayıt yine Londra’da uzun ve meşakkatli bir çalışma döneminin ardından Londra Osmanlı Saray Müziği Akademisi Orkestrası’nın İngiliz ve Türk üyeleri tarafından tarihi St. John’s Smith Square konser salonunun etkileyici akustiğinde 2001 yılının Nisan ayında Ateş Orga tarafından gerçekleştirildi.
Esasında tema Kırım olmasına rağmen “Savaş ve Barış” geniş bir yelpazeyi kapsayan bir çalışma. Kırım’ın baz alınması ise bu dönemde İngiltere’de bu trajik savaşla ilgili olarak pek çok müzik eserinin bestelenip piyasaya çıkmış olması.
“Silistre’nin kalesi ve kuleleri avcunuzun içinde duruyor gibi, sanki şehri elinizde tutacak gibiydiniz. Sabah akşam durmadan devam eden top ve tüfek atışları duyulmaktaydı. Dürbünle bakınca Türk askerlerini uzaktan seçebiliyordunuz. İnsanların birbirlerini öldürdüğünü görmek garip bir his, ama nedense ben de dahil olmak üzere sabah akşam pek çok kişi durmadan bu manzarayı seyrediyorduk”. Bu satırların sahibi daha sonra Rus ve dünya edebiyatına imzasını atacak olan genç subay Leo Tolstoy. Esasında Tolstoy Napolyon dönemi savaşlarını konu alan epik romanı Savaş ve Barış’ı tamamen Kırım Savaşı sırasında geçirmiş olduğu kişisel tecrübelerine dayanarak kaleme almıştır.
Eserleri dinlediğiniz zaman bir savaş için bu derece neşeli müzik parçaları bestelenebiliiğine hayret
edeceksiniz. Burada savaşın Osmanlı kumandanı Ömer Paşa için bir İngiliz’in bestelediği valsi dinleyip dönemin en popüler dans bestecisi Charles d’Albert’in İstanbul şehri için notaya döktüğü Constantinople Quadrille’inin İlk kaydını işiteceksiniz. Osmanlı Rus ordularının çarpışmasında nota nota canlandıran War Galop’u bulacak, Ömer Paşa’nın besteci esinin savaş meydanlarında çalınan zafer marşlarını keşfedeceksiniz. Dahası Ezgi Saydamın sesinden, Cihat Aşkın’ın solo kemanı eşliğinde Beethoven’in Napolyon dönemine dayanan savaş, ayrılık ve Özlem temaları ile örülü İskoç ve İrlanda halk şarkılarından duygulanıp, Mussorgsky’nin Kırım doğasını tasvir eden dramatik yapıtı ile heyecanlanacaksınız. Beethoven’ın tanınmış Türk Marşı mehter çevgeni eşliğinde farklı bir yorumla tekrar deşifre edeceksiniz. Albüm’ün ilk eseri ise Kırım savaşında padişah olan Sultan Abdülmecid için meşhur Gaetano Donizetti’nin bestelemiş olduğu ve Paris’te Marche Nationale Turque adı altında yayımlanan merasim marşı.
Elimlizde hasta bir adam var, hem de çok ağır hasta. Eğer günün birinde, gerekli hazırlıklar yapılmadan, avcumuzun içerisinden kurtulup giderse bu hepimiz için son derece büyük bir talihsizlik olacaktır. 1853 yılının başlarında Rus Çan I. Nicholas komşusu Osmanlı İmparatorluğu hakkında Britanya İmparatorluğunun büyükelçisine böylesine bir yorumda bulunmaktaydı. Osmanlı tarihinde en talihsiz çarpışma ve en sefil kuşatmalara yol açan, aynı zamanda on dokuzuncu yüzyılda askeri stratejiler açısından sonuçları çok önemli bir çığır açacak olan Kırım Savaşanın tohumları da böylece atılmaktaydı. Esasında o dönemde başta Britanya ve Fransa olmak üzere Avrupa’nın diğer ileri gelen İmparatorlukları da Rus çarının düşüncesini paylaşmaktaydı şüphesiz. Ancak problem bu pastada kimin ne kadar payı olacağı idi. Dolayısıyla Rusya Osmanlı İmparatorluğu’na kendisini Türk topraklarında bulunan bütün Ortodoks azınlığın koruyucusu ilan ettiğini bildirince bu hassas terazinin dengesi de bir anda bozulmuş oldu. Sultan Abdülmecid böyle bir ültimatomu kesinlikle kabul etmeyeceğini bildirince de Rusya göz dağı vermek amacı ile ordularını Tuna Irmağının kuzey bölgesindeki Eflak ve Boğdan’a indirdi. Bunun üzerine 5 Ekim 1853 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu Rusya’ya karşı resmen savaş ilan etti.
(Emre Aracı)
Bu çalışma Osmanlı çoksesli müziğin tanınıp duyulmasında büyük emek harcamış olan ve zamansız vefat eden Vedat Kosal’ın anısına ithaf ediliyor.
Savaş ve Barış: Kırım 1853-56 Londra Osmanlı Saray Müziği: 1. Sultan Abdülmecid Için Askeri Mars (Fa Majör) 2. Oltenitza Marsi (Re Minör) 3. Imparator Galopu (Re Majör) 4. Silistire Marsi (Fa Majör) 5. Türk Savasi Marsi (Türk Milli Marsi Dahil) 6. Mezzosprano ve Piyano Triosu Için Üç Halk Sarkisi 7. Mezzosprano ve Piyano Triosu Için Üç Halk Sarkisi 8. Mezzosprano ve Piyano Triosu Için Üç Halk Sarkisi 9. Istanbul Kadrili 10. Sultan’in Sehri Polkasi (Do Majör) 11. Türk Marsi Atina’nin Harabeleri (Si Bemol Majör) 12. Ömer Pasa Valsleri ( Do Majör) 13. Savas Galopu (Sol Majör) Şef : Emre Aracı Keman: Craig Stratton, Emily Davies, Gavin Davies, Peter Fisher, Joseph Frohlich, Mike Gray, Christopher Koh, Neil Mc Taggart, Cihat Aşkın, Sebastian Rudnicki, Tim Myall Vurmalı Çalgılar: Matthew Rich, Mark Taylor Piyano: Rebecca Holt Viyolonsel: Nick Allen, Michael Atkinson, Lesley Shrigley Jones Viyola: Reiad Chibah, Ruşen Güneş, Katherine Shave