Kuşha Doğan Ve Adige (Çerkes) Halk Şarkıları

Çerkeslerin Kabardey kolundan olan Kuşha, 1956 yılında Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesine bağlı Karahalka köyünde dünyaya geldi. 1974 yılında henüz lise öğrencisiyken Çerkes halkının kültürünü,   sosyolojik yapısını, sosyal yaşamını, müzik ve halk oyunlarını araştırmaya başlar.  Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde Kafkas halk Dansları Toplulukları ve müzik grupları yetiştirir.1982-1984 yıllarında Ürdün ‘ün başkenti Amman’daki Çerkes okulunda Çerkes Dili ve Edebiyatı, Çerkes Tarihi ve halk oyunları konusunda öğretmenlik yapar.
Ülkemizde Çerkeslerin yoğun olarak yaşadığı birçok ilde, Ürdün, Almanya ve Kafkasya’da konserler verdi. Bestelediği şarkılar farklı ülkelerde yaşayan Çerkesler tarafından sevilerek dinlenmektedir.

Bu albüm, on albümden ve yüz yirmi şarkıdan oluşması planlanan çalışmasının ilk iki bölümüdür.
01 Soğırl Sowk’lte (Ağlasam Utanırım) (3:16) 02 Kars Zawem Yi Wered (Kars Harbinin Ağıtı) (6:26)
03 Mezağue Jhes (Mehtaplı Gece) (3:01) 04 Sixuemey (İstemem) (3:01) 05 Jan Qldenejam Yi Wered (Evde Kalan Prensesin Şarkısı) (4:09) 06 Nequelen (Ela Gözlü) (3:27) 07 Quayser’ljhim İstasyon (Kayseri İstasyonu) (4:02) 08 Siqefenu Siqek’uasin (Dans Etmeye Geldim) (3:59) 09 Xekum Dishiraxum (Sürgün Şarkısı) (3:35) 10 Mu’min’re Diyne’re (Mümin ile Diyne) (4:04)
Kusha Doğan – Wered II
1. Kalbime Ateş Saldın 03:08 2. Güzelim 03:17 3. Kalbin Şarkısı 06:34 4. Ben Abhazım 03:21 5. Hajret Kabardeylerin Şarkısı 06:27 6. Pınarbaşı Yolları 04:07 7. Düğüne Gidiyoruz 04:03 8. Günler Geçiyor 02:49 9. Çok Baharlar Bıraktım Geride 03:21 10. Göster Yüzünü 03:07 11. İstanbul Yolcuları 03:49 12. Geri Dön 03:49 13. Şağdiy 04:16
Garmon: Yerigu Zamanbiy Gitar: Nurettin Özşuca Klavye: Mete Dündar Artun Armonika: Kuşha Doğan Doli: Tsev Ünsal Özcan Vokal: Bitok Besen

Yeni Albümünde Yer Alan Parçalar
1. Soğıri Sowk’ıte (Ağlasam Utanırım):
Yüzelli yıldan daha yaşlı bir Çerkes halk müziğidir. Kayseri’nin Uzunyayla bölgesinde derlenmiştir. Çerkes halk oyunlarından kafe dansı ritmindedir. Çerkesler arasında ençok sevilen müziklerdem birisidir. Sözleri Kuşha Doğan’a aittir.

2. Kars Zawem Yi Wered (Kars Harbinin Ağıtı):
Birinci Dünya Harbinde, Enver Paşa Harekatında Ruslara karşı savaşırken ölen Çerkes gençleri için Uzunyayla’da bestelenmiş bir şarkıdır. Şarkının tamamının derlenmesi onbeş yıl sürmüştür.

3. Mezağue Jheş (Mehtaplı Gece):
Kafkasya’da Adıgey Cumhuriyetinde doğup uzun yıllar Ürdün ve A.B.D.de sürgün hayatı yaşayıp vatanından çok uzaklarda hayata veda eden Adıgey’li ünlü şair ve yazar Kube Şaban’a ait bir parçadır. Bir at çobanının mehtaplı bir yaz gecesinde sevgilisini hayal edişini anlatır. Kuşha Doğan, Kafkas Kültür Dernekleri Birliği Kaf-Der tarafından Çerkes Kültürüne olan katkılarından dolayı 1995yılında Kube Şaban ödülü ile ödüllendirilmiştir. Bu güzel şarkı, ünlü yazar ve ozan Kube Şaban’ın anısına bir saygı ifadesi olarak seslendirilmiştir.

4. Sıxuemey (İstemem):
Bu şarkının müziği Çerkes halk danslarından Wıg dansı ritmindedir. Çok eski bir müzik olup, yaşı tahmin edilememektedir. Uzunyayla’da derlenmiştir. Antik çağlarda, Çerkesler çok tanrılı dinlerinde, dinsel törenlerde kolkola Wıg Dansı yaparlardı. Düğün törenlerinde sabaha kadar dansettikten sonra o günün törenlerini güneş doğarken Büyük Tanrı’ya (Thaşxue) saygı İfadesi olarak Wıg dansı ile bitirirlerdi. Wıg dansı bugün de Çerkesler arasında çok sevilen danslardan biridir. Şarkının sözleri Kuşha Doğan’a aittir. Sarhoş olup düğün törenine katılan bir gurup gencin düğündeki genç kızlar tarafından nasıl alaya alındığını espirili bir şekilde anlatır. Sanatçıya eşi K’enet’ Selma eşlik etmektedir.

5. Jan Qıdenejam Yi Wered (Evde Kalan Prensesin Şarkısı):
Müziği Uzunyayla’da seksen-doksan sene önce bestelenmiştir. Sözlerinden sadece küçük bir nakarat bölümü bulunabilmiş, geri kalan kısmı Kuşha Doğan tarafından yazılmıştır. Kimseye takacak kulp bulamayan fakat biriyle evlenirsem diğeri kalacak korkusuyla kendisiyle evlenmek isteyen gençlerden hiçbiriyle evlenemeyip sonunda evde kalan prensesin duygularını espirili bir dille anlatan bir şarkıdır.

6. Nequelen (Ela Gözlü):
Sözleri ve müziği Kuşha Doğan’a ait, kafe dansı ritminde populer bir aşk şarkısıdır.

7. Qayser’ıjhım Yi İstasyon (Kayseri İstasyonu):
Müzik, Çerkeslerin sürgünüyle birlikte Kafkasya’dan getirilmiş çok eski bir halk müziğidir. Sözleri yetmişbeş sene önce sevdiğine kavuşamayan Ju Jansuret tarafından, müziğe adapte edilmiş, çok sevilen Kafe dansı ritminde, hüzünlü bir aşk şarkısıdır.

8. Sıqefenu Sıqek’uaşh (Dansetmeye Geldim):
Sözleri müziği usta derlemeci ve ozan Afeş’ıj Emin’e ait, Kafe Dansı ritminde, Türkiye’de ve Kafkasya’da yaşayan Çerkesler arasında oldukça popüler, güzel bir aşk şarkısıdır.

9. Xekum Dışhıraxum (Sürgün Şarkısı):
Sözleri ve müziği Adıgeyli ünlü şair ve ozan Kube Şaban’a ait olduğu tahmin edilen, Rus Çarlığı ile Çerkeslerin savaşlarını ve sürgünü anlatan hüzünlü bir şarkıdır. Şarkı Kuşha Doğan tarafından Ürdün’de derlenmiştir.

10. Mu’min’re Diyne’re (Mümin ile Diyne):
Yüzelli yıllık olduğu tahmin edilen şarkının müziği Kayseri’nin Uzunyayla bölgesinde, sözlerinin bir bölümü yine Uzunyayla’da bir bölümü ise Ürdün’de Kuşha Doğan tarafından derlenmiş, birbirine aşık iki gencin espirili atışmalarını anlatan Kafe Dansı ritminde neşeli bir şarkıdır. Şarkıyı Kuşha Doğan ve eşi K’enet’ Selma birlikte seslendirmişlerdir.