Değer duygusuna sahip kişi, bayağı bir kişi olamaz. Değer duygusu olan insan sanat, düşünce ve bilgiyi, faydalı olup olmadıkları ölçüsünden değil; sanat, düşünce ve bilgi adına değerlendirir. Sanat, düşünce ve bilgiden söz açarken, bunları insan mutluluğunun doğrudan doğruya araçları saydığımı, insan mutluluğunun ise bir amaç olarak tek başına yeterli bulunduğunu belirtmek istiyorum.
Değer duygusu olan kişiler bilginin besleyici niteliğine büyük saygı duyarlar. Bilginin bir de kullanılış bakımından önemi, pratik önemi vardır: Otomobil motorları yapımından kırılan bir ayağın onarılmasına kadar birçok şeyleri bilgi olanaklı kılmıştır, uygar kişilere özgü olan şey; ilk önce bilginin değerini seçkin bir akıl durumunun aracı olarak tanımaları, sonra da bilginin değerini dolaylı birtakım faydacı erdemlerden üstün tutarak ona saygı duymuş olmalarıdır.
Güzelliğin pratik önemi, bir kullanış değeri yoktur. Güzel bir tablo faydalı bir davranışa yol açabilir, ama kötü bir tablonun da bu sonucu vermesi, hatta çok daha mümkündür. Eğer öğretmenler; hayatın biraz para kazanmaktan ve durmadan çalışmaktan daha iyi işler sunmuyor gibi görünmesine karşılık, öğrencilerinin, isterlerse hayattan seçkin hazlar çıkarabilecekleri konusundaki basit gerçeği kavramalarına yardım ediyorlarsa; eğer öğretmenler sevimli bir odada yalnız başına oturup, uyanık ve iyi bir öğretimin tezgahından geçmiş bilgi dolu bir kafayla kitap okumanın, yatlara ve yarış atlarına sahip olmaktan daha büyük bir haz sağladığını anlatmakta başarı sağlıyorlarsa; güzel bir tablodan ya da Mozart’ın Quartett’lerini dinlerken duyulan hazzın, bir yudum şampanyanın verdiği hazdan daha derin olduğunu öğretebiliyorlarsa, işte, ancak o zaman öğretmenler, insanlığın temel sorununu çözmüş olurlar.
Platon ve Aristoteles, ticaretle uğraşmanın şerefsiz bir iş sayıldığını birçok kereler belirtmişlerdir. Atinacılar zengin olmaktan çok, yaşamlarını gerçekten keyifli bir biçimde sürdürmeyi yeğ tutmuşlardır. Onları tarihte en uygar halk saymamızın nedeni de İşte budur.
• Her şeyin fiyatını bilen insanlar, hiçbir şeyin değerini bilmiyor artık.
Oscar WILDE
• Bazı üstün nitelikler, görme ve işitme duyuları gibidir, tamamıyla yoksun olanlar bunları fark edemez ve anlayamazlar.
ROCHEFOÜCAULD
• Biz insanları kendi değerleri için değil, bizde buldukları değerlerden dolayı severiz.
BYRON
Clive Bell
