“Saz kalbin anahtarıdır”
Petra Nachtmanova, Avusturya’da Polonyalı bir anne ile Çek bir babanın kızı olarak dünya geldi. Ana dilleri Lehçe, Çekçe ve Almancanın yanı sıra, Türkçe de dahil sekiz dil konuşabilen sanatçı, İngiltere’de tarih ve Berlin Humbold Üniversitesi’nde Orta Asya kültürü eğitimi aldı. Hayatı ise ‘Türk Mahallesi’ olarak bilinen Berlin’in Kreuzberg semtindeki cemevinde tanıdığı saz ile değişti. Çocukluğunda klasik müzik eğitimi alan Nachtmanova, Rönesans Barok müziğine yönelmeyi planlarken, bir anda halk müziğine merak sararak 11 yıl önce eline aldığı sazı bir daha hiç bırakmadığını belirtiyor.
Nachtmanova; “Berlin’den Horasan’a sazın gizemi peşinde” sloganıyla yola çıkarak Berlin’den başladığı yolculuğunda; Balkanlardaki gizli köyler üzerinden İstanbul’a, oradan Anadolu’nun tepelerini aşarak Kafkas Dağlarına ve Azerbaycan âşıklarına ulaşarak, sazın doğduğuna inanılan Horasan Bölgesi’nde dolaştı çaldı, söyledi kayda aldı. Bu kayıtları da ‘Saz’ adlı belgeselinde bir araya getiren Nachtmanova; Berlin-Kreuzberg’de tanıştığı sazın efsanevi köklerini aramak için yola çıkıyor, Bosna, Arnavutluk, Bulgaristan, Türkiye, Gürcistan, Azerbaycan ve İran duraklarında saz çalan üstatlarla bir araya geliyor. “Saz kalbin anahtarıdır” diyen Nachtmanova buluştuğu bu insanlarla saz vasıtasıyla kalplere dokunan bir gönül bağı kurduğunu söylüyor.
“Berlin’de cemevinde gördüğüm sazı tanımak istedim. Beni büyüleyen bu sihirli aletin büyüsünü görmek istedim. Onu sadece çalmak bana yetmedi. Nasıl bir şeydir, kimlerin elindedir görmek bilmek ve anlamak için filmi çektik. Saz filminde çok sayıda şarkı var, 12 dil konuşuluyor. Her gittiğimiz yerde başka bir özelliğiyle karşımıza çıktı. Sazı Anadolu’da tarlada, harmanda, çeşme başında çalanla da karşılaştık, onunla zeybek çalanı da gördük. Karlı ve soğuk Kafkas dağlarında takım elbise giymiş, kravat takmış insanların elinde de saz vardı. Bosna’da kocaman iken, Arnavutluk’ta küçücüktü”
“Gittiğimiz her yerde insanlar saza yoldaş gibi bakıyorlar. Biz bu yoldaşın peşine düştük. Büyük bir zenginlikle geri döndük. Sazda müthiş dünyalar ve hikayeler var. Gittiğimiz coğrafyalarda en çok Anadolu insanları saza derinlik katıyor. Sazda güzellik var. Sazda güç var, özgürlük var. Yaşam biçimi var. Saz kimseye ırkçılık yapma hakkı vermiyor. Saz uluslararası bir çalgı. Herkesin müzik aleti. Anadolu’da çok dilde çalınıyor. En çok erkeklerin elinde var. Ancak sazı çok güzel çalan çok kadınla da karşılaştım. Ben Berlin’de bir enstrüman tanıdım ve onun peşine düştüm gidiyorum. Beni bundan sonra nereye sürükleyecek bilmiyorum”
SAZ – Belgesel Film [İzle]
“Roots Revival Series (Kökleri Canlandırma Serisi)” projesi, benzersiz ve yenilikçi bir yaklaşımla dünyanın farklı bölgelerinden yeterince temsil edilmeyen türlerin müzikal mirasını tanıtmayı ve diğer kültürlerde aracısız bakış açıları sağlamayı amaçlamaktadır.
Anadolu Aşık dünyanın müzikal çeşitliliğini ve mirasını tanıtmayı hedefleyen uzun soluklu bir performanslar dizisinin ilk performansı. Mehdi Aminian ve Ioana Aminian tarafından başlatılan ve geliştirilen bu dizi, Roots Revival ve Viyana’daki Odeon Tiyatrosu arasındaki bir işbirliğinin sonucudur.”
Live performance of the first season of Roots Revival Series, dedicated to the interpretation of Anatolian Ashik music. Odeon Theater in Vienna, 18th November 2021. Roots Revival ensemble: Helene Glüxam – contrabass Nora Thiele – percussion David Six – piano Mehdi Aminian – ney, setar, vocal Ashik representative: Petra Nachtmanova – Saz, dotar, vocals
Roots Revival Series: 1
00:36 – Kul Ahmet’in “Seher yeli nazlı yare” – düzenlemesi Mehdi Aminian
09:13 – “Arix” – Helene Glüksam tarafından düzenlendi
14:27 – Aşık Veysel, Nora Thiele’nin düzenlediği “Dünyada tükenmez Murat var imiş”
24:08 – “Moria (op.103)” – David Six’in bir kompozisyonu – “Moria kampına” ve tüm terk edilmiş insanlara ve acılarına bir övgü
35:06 – Nora Thiele’den solo perküsyon
41:40 – “Gökte uçan telli turnam” – orkestra tarafından düzenlenen geleneksel Anadolu şarkısı
45:47 – Nesimi Çimen’den “Bağışla beni” – dotar ve piyano için aranjman
50:00 – “Bahar” (1. çekim) – Mehdi Aminian’ın bir kompozisyonu – Mir’e bir övgü
53:06 – “Bahar” (2. çekim) – Mehdi Aminian’ın bir kompozisyonu – Mir’e bir övgü – Ahmet Arif’in şiiri
01:04:17 – Zaralı Halil’in “Karadır kaşların” – vokal ve ney için aranjmanı
01:07:19 – “Ey aşkeri” – müziği Ruhi Su’ya, sözleri Yunus Emre’ye – düzenlemesi David Six’e ait
01:15:00 – Encore – “Gökte uçan telli turnam” – topluluk tarafından düzenlenen geleneksel Anadolu şarkısı
