Nutuk sevenler bu günlerde şikâyet edemez. İnönü, Stalin, Churchill, Roosevelt ve Hitler birer nutuk söylediler.
Büyük bir orkestra halinde, müttefik nutuklarının birbirini tamamlayan ahengi ve nikbinliği [iyimserliği] karşısında, refakatsiz kalmış Führer’in tek sazlı konseri ne ifade etmiştir?
Münih birahanesinden yükselen ses bazı tiryakilere göre mana itibariyle değil, sırf bir musiki olarak dinlenmelidir. Mühim olan güftesi değil, bestesidir.
Nutku dinliyemediğimiz için bu hususu takdir etmek mümkün olamamıştır.
Ve en nihayet, bir nutkun oldukça manasız oluşu, ancak yıldırım harbi yapan motorlu kolların ilerleyişi ile bir sanat bütünlüğü kazanabilir.
Şair Varlaine; “Her şeyden evvel musiki” demişti. Ne çareki bozgunlar musiki kaldırmaz. Sadede gelelim; Führer pek taze olmayan sözler söyledikten sonra, kanaatince varit olmayacak [gerçekleşemeyecek] bazı hususlar üzerinde ısrarla durmuştur. Bunların başında, 1918 senesinin tekerrür etmeyeceği geliyor.
İkinci mühim nokta; her şeyin mümkün olduğu, ancak sinirlerinin bozulmayacağı kanaatidir.
Birinci iddiayı desteklemek için Führer’in ileri sürdüğü delil, iki harbin aynı netice ile bitemiyeceğidir.
Bizce harbin aynı şekilde bitmesine bundan başka bir sebep ve mani yoksa, 1918 senesinin tekerrürü pekâlâ mümkün.
Filhakika [doğrusu] harpler münavebe [nöbetleşe] ile kazanılsa idi, kan dökülmesine pek de lüzum kalmazdı.
Gelelim ikinci bahse; dünyada veya Almanya’da her şeyin olması mümkündür; fikir.
Dağlar birbiriyle toslaşabilir, beis yok [önemi yok], Führer sinirlenmeyecek.
Hamburg, Kassel ve daha nice Alman şehri kökünden kazınabilir, beis yok, Führer sinirlenmeyecek.
Almanya Avrupa’nın dört bucağında evlatlarını gömebilir, beis yok, Führer sinirlenmiyecek.
Berlin parklarında kolsuz, bacaksız asker, çocuk arabalarında gezdirilebilir, beis yok, Führer sinirlenmeyecek.
ikinci Dünya Harbi’nin seyrini değiştirmesi Führer’i sinirlendirmek için uydurulmuş bir müziplikse tekrar ediyoruz; boşuna zahmet, zira taş çatlasa Führer sinirlenmeyecektir. Almanya daha birkaç milyon gencini boşuna harcayabilir, bundan ne çıkar, Führer sinirlenmiyecekse herkes müsterih.
1943
Abidin Dino Kültür Sanat ve Politika Üzerine Yazılar [Adam Yayınları]