Sefarad olarak bilinen İspanyol Yahudileri 1492’de İber Yarımadası’ndan kovulduktan sonra Doğu ve Güney Akdeniz’e dağıldılar. Daha sonra Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan ve Yugoslavya olacak olan Osmanlı İmparatorluğu’na sığındılar. Osmanlı kanunlarının, etnik azınlıkların bağımsız birer etnik birim olarak hayatlarını sürdürmelerine izin vermesi sayesinde Yahudi cemaati kendi dinini ve geleneklerini koruyabildi, bu nedenle dil ve tüm ritüeller dahil olmak üzere kültürel mirasları varlığını sürdürebildi.
Kalan Müzik tarafından ‘Yahudice-Ladino Şehir Müziği’ başlığıyla yayınlanan albümde İstanbul, İzmir, Selanik ve Kudüs’ten kent müzikleri yer alıyor. Albümde yer alan şarkıların çoğu Osmanlı döneminde ortaya çıktığı için tüm şarkılarda makam etkisi görülüyor. Şarkılar geleneksel Osmanlı çalgıları ile icra edildi.
Albümü dinle alternatif link >>
Sefarad Yahudilerinin kullandığı Ladino dili aslında kaybolmuş bir dil. Sözdizimi Ortaçağ İspanyolcasından türeyen dilin kelime dağarcığı İspanyolca, İbranice, Arami dili, Arapça, Yunanca, Türkçe ve diğer yerel kaynakların bir karışımı. Günümüzde ‘balıkçı dili’ olarak da bilinen Ladino dili hâlâ İstanbul’da Kurtuluş ve Şişli sokakları ile İsrail’de Kudüs’teki ve Bat-Yam’daki bazı mahallelerde konuşuluyor. Ladino müziğinin Yahudi cemaati içindeki geleneksel işlevi 20. yüzyılın başlarından itibaren yavaş yavaş kayboldu.
Bu albümde Osmanlı dönemine ve sonrasına ait dört ana Yahudi merkezinden çeşitli şarkı türlerine yer verilmiş. Bu merkezlerin hepsinde Sefarad cemaatleri hayatlarını sürdürdü. Selanik’te Sefarad müziğinin yaygınlığıyla ilgili zengin bir arşiv mevcut. İzmir zengin kadın sözel geleneğiyle biliniyordu. İstanbul’da ise Osmanlı çalgısal ve vokal müziğine dayalı geniş bir Sefarad repertuvarı mevcuttu. Kudüs’ün de kendine özgü bir Sefarad müzik biçemi var ve Balkanlar’dan gelen Sefarad nüfusunun kültürel kökenlerini yansıtıyor. Albümün müzik editörlüğünü ve seslendirmesini yapan Haddass Pal-Yarden etnomüzikoloji doktorası yapan, İsrailli bir Ladino şarkıcısı. Pal-Yarden ‘Ladino müziği, benim için bahsettiğim geleneksel Sefarad müzik merkezlerinde geçirdiğim zamanda canlanan bir dünyadır’ diyor.
Düzenleme: Yurdal Tokcan & Göksel Baktagir
Albümde yer alan şarkılar: 1 Landariko 2 Küçük Çiçeğim 3 Afların Efenfisi 4 Hapiste 5 Ulu Tanrı 6 Gel Nazlı Küçük 7 Anacığım Kudüs e Gitmek İsterim 8 Kral Davut Kederli 9 Anne, Ben Görmemiştim / Dinginlik 10 Beş Yıllık Aşk 11 Kadifenin Şarkısı 12 Ninni Ninni 13 Günden Güne 14 Açık Kalpli Dürüst Genç
dillerini pek bilmiyorum ama kulağa çok hoş gelen söz ve müzik sentezi
ya mükemmel bir ses insan hayran olmaması elinde değil ğüzellik.. dilini bilmesemde azcık kulağı olan anlar sağolun kardeşler. devam edin sanata size başarılar
Size ne diyeceğimi bilmiyorum.mükemmelsiniz. Londra’dan kucak dolusu sevgiler…
Cvp.
Aynı duygu ve düşüncelerle teşekkürler Muti
Tek kelimeyle Mükemmel 😉
iyi günler bu bölümdeki müzikler dinlenmiyor. örneğin tülay german’ı rahatlıkla dinliyorken bu bölüm dinlenmiyor. (7.3.2010)
Merhaba Zühtü bey ,
Bu bölümde problem var yarın yeniden yükleyeceğiz
çok teşekkürler. artık dinlenebiliyor…
iyi çalışmalar.
Cvp:
Biz teşekkür ederiz. iyi dinlemeler…
cok guzel bir çalışma olmalı ama safyafanızdan dinleyemiyorum… bir sorun var galiba . hallederseniz sevinirim.
Merhaba Bilal,
Sorun yok. Sorun sizin bağlantınızda veya bilgisayarınızda olabilir.
çok güzelll yaaa harikasınız.! ben bu dili öğrenmek istiyorum
Cok guzel…Jérusalem’i gormek gerekir saniyorum
Emeği geçen bütün insanları teker teker kutluyorum. Çok başarılı buldum
Sephardic müzikleri gerçekten çok etkileyici. kaybolan dillere yönelik araştırmalarınız, paylaşımınız için teşekkürler 🙂