1972 doğumlu Peştun kökenli bu Afgan olan Şarbat Gula, 1984 yılında çekilen bu ilk fotoğrafı sonraki sene National Geographic dergisine kapak olduktan sonra insanın içine işleyen o bakış geniş kitlelerce tanındı. Steve McCurry’nin hayatı değişti. Sonraki yıllarda ‘Afgan Kızı’ adlı bu fotoğraf karesi yayın dünyasında en fazla bilinen fotoğraf unvanına sahip oldu. Geçtiğimiz günlerde bir konferans için İstanbul’a gelen o fotoğrafçı o günün hikayesini anlattı:
Yıl, 1984. Afganistan ile Sovyetler Birliği savaş halinde. Steve McCurry ise Pakistan’da, Afgan mültecilerin kaldığı kampta çekim yapıyor. O gün, kamptaki okulun önünden geçerken fark ediyor ‘Afgan Kızı’nı. Hemen fotoğrafını çekmek istiyor ama onu tedirgin etmekten korktuğu için yanına yaklaşmıyor. Önce kızın arkadaşlarına yöneliyor, teker teker hepsini çekiyor. Çocuklarla samimiyeti kurunca da, o yeşil gözlü minik kız çocuğunun yanına gidiyor. İşte o zaman McCurry’nin planı işe yarıyor. 13 yaşındaki yeşil gözlü kız, delici bakışlarını objektife yöneltiği anda deklanşöre bastığını belirtiyor.
Fotoğraf, National Geographic 1985 haziran sayısında “Afghan Girl” (Afgan Kızı) başlığıyla yayımlandı. Şarbat Gula keskin bakışları ve yeşil gözleriyle, seksenli yıllardaki Afgan savaşının ve mültecilerin tüm dünyaya yayılan simgesi oldu.
Afganistan batı medyası için uzun bir süre ulaşılmaz olduğundan, on beş yıldan uzun bir süre Gula’nın kimliği bilinmezliğini korudu. Bu süreç Taliban rejiminin 2001’de yıkılmasına kadar sürdü. Bu zaman zarfında Steve McCurry Gula’ya ulaşmak için girişimlerde bulunduysa da başarılı olamadı.
2002 yılının Ocak ayında, bir National Geographic ekibi Gula’ya ulaşabilmek için Afganistan’a gitti. Steve McCurry Gula’nın geçmişte kaldığı Pakistan’da bulunan mülteci kampını ziyaretinde, Gula’nın erkek kardeşini tanıyan birine rastladı. Böylece ekip, 1992’de mülteci kampından ayrılıp ülkesine dönen Gula’ya, Afganistan’ın ücra bir bölgesinde ulaşmayı başardı. Fotoğrafın göz irisinin biyometri teknolojisi ile incelenmesi sonucu Şarbat Gula’nın bulunan kişi olduğu kesinleşti. Daha önce ya da sonra hiç fotoğrafı çekilmeyen Gula, 1984’te mülteci kampında fotoğrafının çekilişini tüm canlılığıyla anımsıyordu. Seksenli yılların sonunda evlenen Gula üç çocuk annesidir. Gula’nın hikâyesi National Geographic’nin 2002 Nisan sayısında yayımlandı, kendisini konu alan bir belgesel de 2002’nin Mart ayında yayınlandı.
Steve McCurry’nin yakın zamanda Afganistan’da çektiği diğer iki fotoğraf
