Modern Kürt Müziği’nin Öncüsü; Tahsin Taha ve “Aso” adlı albümü cafrande.org’ta

25 Eylül 1941′de Amedîye şehrinde dünyaya gelen sanatçı, ilk müzik eğitimini babası Taha Mihemed’ten aldı. Mihemed Arif Cizrewî gibi Kürt sanatçılarının etkisinde kalan çocukluğu müzik uğraşı ve derlemelerle geçti. Öğretmen olan babasının görevinden dolayı çocukluğu ilk gençliği bir çok şehirlerinde geçen Taha, liseyi Musul’da bitirdi.
17 yaşındayken Bağdat Radyosu’nun elemelerinde başarılı oldu ve 1958′de Bağdat Radyosu’nun Kürtçe bölümünde seslendirdiği bestesi kendisine ait “Eşkere Nakim” adlı stran’la profesyonel sanat yaşamına adım attı.

1960 yılında Maxmal Sanat Enstitüsü’nün tiyatro bölümünde müzik öğretmeni olarak çalışmaya başlayan Taha, 11 Eylül 1961 tarihinde görevinden ayrılarak Bağdat’tan Zaxo’ya gitti ve Baas rejimine karşı savaşmak amacıyla Molla Mustafa Barzanî önderliğindeki peşmerge saflarına katıldı. 1963 yılında 12 arkadaşıyla birlikte esir alınarak cezaevine konundu. İki yıldan fazla hapis kaldı ve ağır işkencelerden geçirildi. Hapisteyken bestelediği stranlar ile adından çokca sözettiren ve halkın sevgisini kazanan Tahsin Taha, uzun bir dönem dillerden düşmeyen “Detin Bahar” adlı stranla özgürlüğe olan özlemeni dile getirdi. Hapisten çıktıktan sonra bir süre Amedîye’ye yerleşti ve burada müzik dersleri verdi.

1970 yılında Bağdat’a tekrar giden sanatçı, 1974′te evlendi. Dört çocuk sahibi olan sanatçı 90′lı yıllara kadar yoğun bir şekilde müzikle ilgilendi ve öğrenciler yetiştirdi. 13 Mart 1994′te arkadaşı sanatçı Fuad Ehmed ile birlikte Hollanda’ya konser için gitti. Burada aniden rahatsızlaşan Tahsin Taha kanser teşhisi konduktan kısa bir süre sonra 28 Mayıs 1995′te hayata veda etti.

Tahsin Taha, Eyşe Şan, Seîd Gabarî, Gulbihar, Salim Helebî, Erdewan Zaxoyî, Elbirt Nayîl ve daha bir çok Kürt sanatçıyla birlikte hareket eder, birlikte söyler, ismi yayılır, artık her yerde bilinen, sevilen sanatçıdır. Stranlarında yurtseverliği, aşkı, sevgiyi anlatır. 1975 yılında Mele Mustafa Barzani hareketi yenildiğinde “Ey Felek” parçasını yazarak duygularını anlatır.

Ölümüne kadar Gula Min Werîya, Bi Tinê, Çav Belek, Amêdîkê Bilind e, Bûka Behdîna, Rabe Cotyar, Dilêrên Welatî, Dîlberê, Evindar im, Bêrîvanê, Xalxalokê, Şekir Barî, Erê an ne, Pismamo, Cîranê, Eman eman, Aso, Rewşena malê, Xwîna dilan, Derdo, Were Canê, Yarî Dilo, Wele şî nakim, Min bidinê gibi onlarca parçayı seslendiren Taha, toplam 8 albüm çıkardı. Bunlardan ikisi “Rabe Cotyar” ve “Aso” ismiyle Türkiye’de Kom Müzik “Arşiv” serisinde yayımlandı.

ÎBRAHİM ROJHİLAT:

Tahsin Taha’nın hem sanatsal kişiliği, hem Kürt olması bizim için çok önemli, çok değerli bir şahsiyet. Ben Tahsin Taha’nın çok eski şarkılarını dinlediğimde Kürt müziğinin otantik yapısını, gerçekliğini, sanatsal yapısını, toplumsal özelliklerini görebiliyorum. O çok güzel icra etmiş müziği. Yaşamış coğrafyadan kaynaklı onda özellikle Arap kültürünün biraz yansımasını görebiliyoruz. Elinde olmadan kullandığı müzikal alt yapı, belki başkası yapmış o altyapıyı ama etki var. Ancak benim için yorumu esastır. Tahsin Taha’nın yorumuna baktığında gerçekten Kürdi bir yorum var. Onun ürettiği besteler, ezgiler, duyguları ve hisleri onun yorumuna eklediğinde insan onun o güzel özelliklerini çok rahatlıkla görebilir.

Ben Zaxo’ya da gittim, Zaxo’da çok bilinen, tanına ve sevilen bir müzisyen. Onun gittiği evlere de gittim, Zaxo’nun coğrafik özellikleri onun kişiliğine de yansımış. Onun dışında şunu diyebilirim: O Kürt müzisyenleri içinde çok mütevazı kişiliğe sahip, bunu sahne duruşunda, söylediği şarkılarda, mimiklerinde görebiliriz. Çok mütevazı, duygusal ve gerçekten çok içten bir kişiliğe sahip.

Ondaki gırtlak yapısı bir çok sanatçıda olmayan bir gırtlak. Tahsin Taha’yı Tahsin Taha yapan gırtlak özelliğidir. Günümüze çok doğru, eskimeyen eserler bıraktı. Bunlar içinde “Bêrîvanê” parçası çok özel ve yurtsever özellikleri içinde barındıran şarkıdır. O Kürt kültürüne, edebiyatına çok şey kazandıran bir şahsiyettir.

ALİ GEÇİMLİ (Agirê Jiyan):

Müziğe başlayan her Kürt için Tahsin Taha ilk başta örnek alınabilecek bir sanatçıydı. Çünkü hemen hepimiz Tahsin Taha’nın şarkılarıyla büyüdük. Genç yaşımıza rağmen eskiden hep  dinlerdik. Tahsin Taha’nın Kürtlerin dört parçasına da katkısı olmuştur. Tahsin Taha’nın parçaları okunup söylenmiş, ondan dolayı müziğe büyük emeği olmuş, onu bilmeyen, tanımayan yoktur. Tahsin Taha o güzel, akıcı sesiyle Kürt müziğinin tarihi içinde kendi yerini almıştır. İster istemez 7’den 70’e Kürt bireylerinin kulağında sesi yer edinmiştir. Tahsin Taha’yı anarken, onun Kürt müziğine, dünya müziğine kattıklarını ortaya koymak gerekiyor.

Onun eserleri hala da söyleniliyor. Onun yarattığı eserler torunluk eserler, yani bugün dinlenilir, yarın yine dinlenilir. Belki farklı tarzlarda, stillerde dinlenilir ama Tahsin Taha’nın şarkıları her zaman dinlenilir. Kürt müziğine damgasını vurmuş biridir.

BÜLENT TURAN:

Ben ilk kez Tahsin Taha’yı Bağdat Radyosundan dinledim ve şimdiye kadar onun ezgileriyle tanıdım, sevdim. O Kürt kültürü ve sanatı için çok önemli bir örnektir. Kürt müziğini modernleştirmede de o öncüdür.
Biz Kürt müziği üzerine konuştuğumuzda ilk aklımıza Tahsin Taha ve onun gibiler aklımıza geliyorlar. Çünkü o Kürt müziği üzerine büyük bir etki bırakmış. Bugün de hala bir çok sanatçı onun izinden gidiyor. Bende onun takipçilerindenim. Benim hayatımda Tahsin Taha’nın önemli bir yeri var. Beni çok etkilemiştir.

YEQİN H. (Mahabad Müzik Topluluğu):

Tahsin Taha yenilgiye uğramış sanat tarihimize derman olmuş biridir. O önemli bir fenomendir, onun eserleri, mirası gözler önündedir. O sadece bir müzisyen değil, aynı zamanda bir sanatçıdır da… Onun eserleri bir disiplin sahibidirler ve güzel bir müzikalitenin kokusunu veriyorlar. 20. yüzyılın acımasız şartları içinde üretici, çalışkan biriydi. Bununla yetinmemiş bilimle bir mantık ortaya koymuş, sanat bölümünde mezun öğrenciler yetiştirmiş ve bu değişik roller üstlenmiş. Benim anlayabildiğim kadarıyla şunu söyleyebilirim; Bize modern bir miras bırakmış. Ama maalesef yeni nesil bu mirası hala iyi anlayabilmiş değil.

BRADER MUSİKİ:

1992 yılında rahmetliyi İsveç’te tanıdım. Sonra Hollanda’da görüştük. Dostluğumuz hep devam etti. “Darvano” albümümdeki ‘Darvaniyo’ parçasını o bana verdi. O büyük öğretmen, alçak gönüllüydü. Çok kibar biri, isminden daha büyük biriydi. Tahsin Taha kendi başına bir ekoldu. O’nun isteği üzerine ünlü Kürt kemancısı Dilşad Seid gidip keman çalmayı öğrendi.  Tahsi Taha’nın sesi hiçbir zaman eskimez, insan ne kadar dinlerse o kadar sever.