Öldün işte Pablo, Şili’de öldün, Eylül’ün yirmiüçüncü günü, 1973′de, arkadaşın ve yoldaşın Salvador Allende’nin hükümet konağında, uçaklardan atılan bombalar ve acımasız silâh taramalarıyla öldürülmesinden oniki gün sonra,
ruhunda hazır olarak barındırdığın ölümle karşılaştı işte gövden, ülkendeki ölümle birlikte aldı götürdü seni, (ülken taçyaprağı gibi, yeşil dal, kurşunlanmış çiçek, fakat artık kırıldı bir kez ve yitmek üzere) sana yüreğindeki Şili’yle, acımasızca rastladı seni de bulan ölüm yüreğinden.
ve bütün o geriye kalan yaşamın akıntıya sürükledi seni, bütün umutlarını boğdu ve siyah bir boşluk bıraktı yalnızca,
bütün arkadaşların, bir halktan oluşan dostların göçtüler hep, sürgünde, hapiste ya da mezarda,
ve sen yapayalnızdın Matilde’n ile birlikte, senin yürekli hayat yoldaşınla.
Kaldırıldığın sayrılar evinde telaş karşıladı seni, hekimler ve diğer görevliler silâhla tehdit edilmişlerdi, yaralılar ve ölüler kaplamıştı dört yanı,
bütün yaşamın boyunca savaştığın düşmanlarına teslim edilmekten ötürü savunmasız hissettin kendini, onların iğrenç utkularına karşı ve buz-soğuğu merhametlerine karşı, tükürükte boğarken onlar memleketi değiştirdiler yılanlarını,
bir uçak hazır bekliyordu seni Meksika’ya götürmek için, fakat karşı koydun son kişi de taşınıncaya dek, göçene kadar, açamadan gözlerini kendi ölümünü görmeye, böyle istemiştin sen işte,
ve yanında yörende beklerken cellâtlar ölümün kapısı arasında görmüştün onları yakınında sık sık,
ve göçtün sonsuzca, bütün varlığınla birlikte uzaklaştın, insanlığın bir kenti yerin dibine
batmışcasına.
(’Pablo Neruda’ya Ağıt”tan)
Arthur Lundkvist ( d. 1906, İsveç)
Çeviren: İsmail Haydar Aksoy
Yirminci yüzyılın önde gelen şairlerinden biriydi olan Neruda; Diktatörlüğün, katliamların ve acıların ülkesi Şili’de 1904 yılı Temmuz ayının 12. günü dünyaya geldi. 20 yaşında bugüne kadar en fazla okunan “20 Aşk Şiiri ve Umutsuzluğun Şarkısı” adlı kitabını yayımlandı.
1945 yılında senatörlüğe seçilen Neruda, Komünist Parti’de görev aldı. Hayatının bir bölümünü sürgünde geçiren şair, 1960 yılında arkadaşı Salvador Allende’nin Başkan seçilmesiyle ülkesine geri döndü. 1971 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Neruda, sağcı diktatör August Pinochet’nin 1973’te Alende’yi öldürüp darbeyle yönetime el koymasına sadece 12 dayanabildi.